Tablo 228.Gazetelerdeki sağlık
konulu haber ya da yazıları okuyor musunuz? Okursanız, ne sıklıkta okuduğunuzu
söyler misiniz?
|
Soru 4. Gazetelerdeki sağlık konulu haber ya da
yazıları okuyor musunuz?
Okursanız, ne sıklıkta okuduğunuzu söyler misiniz? |
Frekans
|
%
|
|
Hiç okumam
|
1523
|
61,1
|
|
Ara sıra, zaman zaman okurum
|
431
|
17,3
|
|
Genellikle, çoğu zaman okurum
|
355
|
14,3
|
|
Merak ve ihtiyaç durumunda okurum
|
182
|
7,3
|
|
TOPLAM
|
2491
|
100
|
Demografik özellikler bağlamında soruya verilen yanıtlara
bakıldığında cinsiyet değişkeninin önemli bir fark yaratmadığı anlaşılmıştır.
Katılımcıların yaş dağılımları bakımından soruya verilen yanıtlara bakıldığında
65 yaş üstü olanların, genel eğilimden farklı olarak, gazetelerdeki sağlık
konulu yazıları “Genellikle okurum” yanıtını (f=27, %17,4) ikinci sırada
vermeleri dikkat çekmektedir.
Ankete katılanların medeni durum değişkeni açısından soruya
verdikleri yanıtlar genel eğilimden önemli bir farklılık göstermemektedir. Yaş
değişkeni ile birlikte değerlendirildiğinde katılımcılardan 65 yaş üstü ve
boşanmış/dul olanların, gazetelerdeki sağlık konulu yazıları genel eğilimden
farklı olarak” ara sıra, zaman zaman” değil “Genellikle, çoğu zaman” okuduğu
söylenebilir.
Gazetelerdeki sağlık konulu haber ve yazıların okunma
sıklığı meslek değişkeni bağlamında değerlendirildiğinde genel eğilimden farklı
olarak ev hanımlarının en yüksek oranda (f=554, %68,6), emeklilerin en düşük
oranda (f=112, %52,8) “Hiç okumam” yanıtı verdiği belirlenmiştir. “Merak ve
ihtiyaç durumunda okurum” yanıtı ise en yüksek oranda öğrenciler tarafından
verilmiştir.
Katılımcıların eğitim değişkenine ilişkin dağılımlarına
bakıldığında lise ve üstü eğitim seviyesine sahip olanların gazetelerdeki
sağlık konulu haber ve yazıları daha sıklıkla okuduğu anlaşılmaktadır. Genel
eğilimle paralel şekilde “Hiç okumam” yanıtı tüm eğitim düzeylerinde en yüksek
oranda verilmiş olmakla birlikte, diplomasız/okuryazar olmayanlarda bu oran
%96,6 (f=169) gibi oldukça yüksek bir düzeyde saptanmıştır. Dikkat çekici diğer
bir bulgu da “Merak ve ihtiyaç durumunda okurum” yanıtının ilköğretim (f=102,
%8) ve ön lisans ve üstü (f=32, %8,3) eğitim seviyesine sahip katılımcılar
tarafından çok yakın oranlarda ifade edilmiş olmasıdır.
Hane aylık geliri değişkeni bağlamında, 1.600-2.399 TL arası
geliri olanlar ile 3.200 TL üzeri gelire sahip olanların soruya verdiği
yanıtlar, genel eğilimden farklılık göstermektedir. Her iki gelir düzeyi için
de “Genellikle, çoğu zaman okurum” yanıtı ikinci sırada gelmektedir.
Katılımcılardan 1.600-2.399 TL gelir aralığında olanların %19,6’sı (f=51);
3.200 TL ve üzeri gelire sahip olanların ise %25,4’ü (f=33) gazetelerdeki
sağlık konulu yazıları çoğu zaman okuduğunu ifade etmişlerdir. Bu durum yüksek
gelire sahip olanların sağlık konulu yayınları okuma sıklığının daha fazla
olduğunu göstermektedir. Buna paralel olarak en düşün gelir grubunda “Hiç
okumama”(f=479, %73,5) oranı da en yüksek seviyededir.
Katılımcıların sağlık güvencesi değişkeni bakımından soruya
verdikleri yanıtlar genel eğilimden önemli bir farklılık göstermemektedir.
Bununla birlikte genel eğilimde %60,9 (f=1499) oranında verilen “Hiç okumam”
yanıtının özel sağlık sigortası olanlarda %71,8’e (f=51); yeşil kartlılarda ise
%79,3’e (f=161) çıktığı görülmektedir.
Coğrafi bölgelere göre katılımcıların soruya verdiği
yanıtlar değerlendirildiğinde Akdeniz Bölgesi’nde soruya verilen öncelikli
yanıt genel eğilimle paralel olarak “Hiç okumam”dır (f=236, %65,6). Diğer
yandan genel eğilimde ikinci sıradaki yanıt “Ara sıra, zaman zaman” okurum (f=431,
%17,3) iken, Akdeniz Bölgesi’nde genellikle “Çoğu zaman okurum” (f=58, %16,1)
şeklindedir.
Ankete katılanların bölge türü değişkenine göre verdikleri
yanıtlara bakıldığında büyükşehirde yaşayanların genel eğilimden farklı olarak
gazetelerdeki sağlık konulu yazıları “Genellikle, çoğu zaman okurum” (f=168,
%20) yanıtını ikinci sırada vermeleri dikkat çekmektedir. Ayrıca soruya verilen
yanıtlar değerlendirildiğinde büyükşehirden kırsala doğru sağlık konulu
yayınların okunma oranlarının da değiştiği gözlemlenmektedir. Büyükşehirde %20 (f=168)
oranındaki “Genellikle” okunma oranı kentler için %13,8’e (f=116), kırsal için
ise %8,8’e (f=71) düşmüştür.
Yukarıdaki “sağlık konulu” yayınları gazete ve dergilerden
takip etme durumunu ülkedeki genel gazete ve dergi okuma alışkanlığı ya da
eğilimi ile karşılaştırmadan yorumlamanın ya da genellemeye gitmenin yanıltıcı
olabileceği de not düşülmelidir. Yukarıdaki soruda, gazete ve dergilerdeki
sağlık konulu yayınlara ilişkin olarak “Hiç okumam” yanıtını verenlere, anketin
bu bölümünde, aşağıda yer alan sorular yöneltilmemiştir. Dolayısıyla bu
yayınları bir şekilde takip ettiğini söyleyenlerle bundan sonraki bölüm sürdürülmüştür.
Özel olarak gazetede sağlık konulu yayınları “Genellikle,
çoğu zaman okurum” diyenlerin demografik özelliklerine bakmak gerekirse bu
yanıtı verenler arasında önemli bir cinsiyet farkının olmadığı söylenebilir.
Boşanmış/dul (%15) ve evliler (%15), 35-44 yaş aralığı (%17) ile 65 yaş üstünde
(%17), lise (%19) ve daha üstü (%20) eğitimliler arasında, en üst gelir
grubunda (%25), memur işçiler arasında (%17), Marmara (%17) ve Akdeniz (%16)
bölgelerinde ve büyükşehirde yaşayanlar (%20) arasında genellikle okuma oranı
daha yüksek çıkmıştır. Eş deyişle bu demografik niteliklere sahip kişiler
arasında sağlık konulu içeriklerin çoğu zaman okunduğu belirlenmiştir.
Öte yandan vatandaşlarla gerçekleştirilen görüşmelerde
katılımcılara gazetelerdeki sağlık konulu yazıları okuyup okumadıkları,
“neden?” sorusuyla birlikte yöneltilmiştir. Alınan belli başlı yanıtlar
şöyledir:
- Eğer
haber benim veya yakınlarımdan birinin hastalığıyla ilgiliyse mutlaka okumadan
geçmem. Her gün yerel gazeteleri takip ediyorum ve İnternet üzerinden takip
ettiğim ulusal bir gazete var. Böyle haberler yazıldıkça okuyorum (NA, Kadın).
- İlgimi
çekmiyor. Kendi ailemle ilgili bir sorun yok (AC, Kadın).
- Çoktan
gazete okumadığım için gazeteden koptum. (…) Şimdi artık gazete unutuldu (PÖ,
Kadın).
- Eskiden
çok okurdum ama şimdi artık bir sürü kaynakta bir sürü farklı şeyler
söyleniyor. Okumamaya karar verdim. Bir konu hakkında (herkes farklı şey
söylüyor). Çelişkili olunca, doğruyu zaten ben biliyorum. Yanlış
yönlendirildiğimi varsayarak okumamaya karar verdim (AA; Kadın).
- Fazla
okumam. Birçoğunun uydurma haber olduğunu düşünüyorum. Bazı uzmanlara
dayandırılıp ilaç veya benzeri şeylerin satışının artırılmasına yönelik oluyor
genelde (ET, Erkek).
- Denk
geldikçe okuyorum (AKA; Kadın).
- Gazetelerde
sağlık köşesi eksikliği var. Televizyonlarda da yine öyle. Tamam, belli
saatlerde belli programlar yapılıyor ama dizilerle insanları boğacaklarına daha
güzel ve çeşitli programlar yapılabilir (İM, Kadın).
