2.TELEVİZYON YAYINLARININ ANALİZİ - II

2.2.Yayın Türü 

Video görüntülerin yaklaşık yarısının (f=5.87; %49,8) haber türündeki yayınlar olduğu tespit edilmiştir. Bunu ikinci sırada sağlık programı türündeki yayınlar takip etmiştir (f=2.907; %27,9). Bu iki yayın türünün ardından sağlık konularına değinilen tartışma, sohbet, magazin, yaşam, eğlence, gezi, spor, yemek, kuşak programları gelmiştir (f=2.314; %22,2).



Tablo 138. Yayın Türü

Frekans
%
Haberler (Haber bültenleri, ana haber bültenleri, flash ve haber duyurumları)
5187
49,8
Sağlık programları (Yalnızca sağlık konusuna yer verilen programlar)
2907
27,9
Diğer programlar (Sağlık konularına değinilen programlar: Tartışma, sohbet, magazin, yaşam, eğlence, gezi, spor, yemek, kuşak programları vs.)
2314
22,2
TOPLAM
10408
100,0

2.3. Haber Kaynakları

Yayın türü anlamında “Haberler” kategorisi içinde televizyon kanallarındaki ana haber ve ara haber bültenleriyle, sıcak haberlerin duyurulduğu flash ya da haber duyurumları bulunmaktadır. Bu bağlamda incelenen video görüntülerin haber kaynakları, en önemli ilk 10 haber kaynağına kadar kodlanarak değerlendirilmiştir.

Buna göre 5.187 video görüntü arasında en çok başvurulan haber kaynağının %32,9’luk oranla sağlık görevlileri ya da tıp doktorları olduğu belirlenmiştir (f=1.706). Video görüntülerin %15,2’sinde (f=790) herhangi bir haber kaynağına atıfta bulunulmamış, doğrudan haberi aktaran muhabir ya da spiker bilgi vererek haberi sunmuştur. Görüntülerin %14,2’sinde de halkın ya da vatandaşın görüşleri yayımlanmış (f=734), bir diğer ifadeyle vatandaş haber kaynağı olarak kullanılmıştır.

Tablo 139. Haber Kaynaklarının Dağılımı

Frekans
%
Sağlık görevlisi/Tıp doktoru
1706
32,9
Vatandaş
734
14,2
Sağlık Bakanı/ Bakanlık yetkilisi
721
13,9
Başka muhabir/haberi yazan dışındaki muhabir
640
12,3
Hastanın Kendisi
444
8,6
Hasta Yakını
442
8,5
Sivil Toplum Örgütü Temsilcileri (Sağlık alanındaki)
205
4
Başbakan / lık, Bakanlar Kurulu, Hükümet
151
2,9
Tabip(ler) Odası/Birliği Temsilcisi
145
2,8
Eczacı/lar
115
2,2
Milletvekili, Bakan, Siyasal Parti Temsilcileri
85
1,6
İl Sağlık Müdürlüğü Temsilcisi
84
1,6
Yerel Yönetim Temsilcileri
84
1,6
Sosyal Güvenlik Kurumu ya da Temsilcisi
82
1,6
Eczacı(lar) Odası/Birliği Temsilcisi
80
1,5
Sivil Toplum Örgütü Temsilcileri (Sağlık alanı dışındaki)
75
1,4
Kaynağı Belirtilmemiş Araştırma Bulgusu
73
1,4
Yabancı Akademik Bilimsel Çalışmalar / Yayınlar
72
1,4
Yerli Akademisyen, Bilim Adamı (Tıp Doktoru Dışındakiler)
70
1,3
İşadamı, Yatırımcı, Özel Sektör Yöneticisi
70
1,3
Yabancı Sağlık Görevlisi, Doktor (Tıp Doktoru, Sağlıkçı)
69
1,3
Diğer
642
12,4
Yok, bulunmuyor
790
15,2
N
5187


İncelenen yayınların metin üslubu ve haber kaynakları arasındaki ilişkiye bakıldığında, “Bilgilendirici” üslupta haber kaynakların kullanılma sırasının değişmediği anlaşılmaktadır. İlk sırada yine “Sağlık görevlisi/Tıp doktoru” bulunmaktadır (%17,6). “Eleştirel” üslubun, en çok Sağlık Bakanı ya da Bakanlığına ilişkin kaynakların kullanıldığı haberlerde daha öne çıktığı anlaşılmaktadır (%16,5). “Endişelendirici” üslupta “Sağlık görevlisi/Tıp doktoru” (21,5) ve vatandaşların kaynaklık ettiği görüntülerin (%14,1) oranları dikkat çekmektedir. Ayrıca belirtmek gerekirse, “Reklam” üslubuna sahip görüntülerin %88,8’inde bir haber kaynağının bulunmaması ya da açıkça belirtilmemesi dikkat çekici olarak değerlendirilmiştir.

Tablo 140. Haber Kaynakları ile Metin Üslubu Karşılaştırması
 (Sütun %)
Bilgilendirici
Eleştirel
Endişelendirici
Umut Verici
Uyarıcı
Reklam
Tavsiye Veren
Sağlık görevlisi/Tıp doktoru
17,6
12,2
21,5
28,5
26,8
6,1
14,9
Vatandaş
7,7
10,2
14,1
4,7
10,6
2
5,9
Başka muhabir-haberi yazan dışındaki muhabir
6,7
10,3
11,7
7,5
8,9
2,2
4,8
Sağlık Bakanı / Sağlık Bakanlığı / Bakanlık Yetkilisi
7,2
16,5
13,5
3
6,3
1,2
1,5
Hastanın Kendisi
4,6
5,1
7
10
2
0,2
1,2
Hasta Yakını
4,5
7
5,5
7,5
1
0,3
Sivil Toplum Örgütü Temsilcileri (Sağlık alanındaki)
2,1
6
3,1
1
1,8
0,6
1
Tabip(ler) Odası/Birliği Temsilcisi
1,5
8,3
1,6
0,5
0,3
Başbakan / lık, Bakanlar Kurulu, Hükümet
1,5
3
0,7
1
1,1
0,2
0,5
Eczacı/lar
1,1
5,4
2,8
0,1
0,9
1
0,4
Sivil Toplum Örgütü Temsilcileri (Sağlık alanı dışındaki)
0,8
2,2
2,1
0,4
1,4
0,2
0,7
Yabancı Akademik Bilimsel Çalışmalar / Yayınlar
0,8
1,1
2,4
1,6
1,1
0,2
0,5
İl Sağlık Müdürlüğü Temsilcisi
0,9
0,7
0,8
0,5
0,7
0,4
Eczacı(lar) Odası/Birliği Temsilcisi
0,8
3,8
0,8
0,5
0,2
0,2
Kaynağı Belirtilmemiş Araştırma Bulgusu
0,8
0,1
1
0,8
1,3
0,5
Milletvekili, Bakan, Siyasal Parti Temsilcileri
0,8
1,7
0,5
0,8
0,1
0,4
0,2
İşadamı, Yatırımcı, Özel Sektör Yöneticisi
0,7
0,6
2
0,2
0,6
0,8
0,4
Yerel Yönetim Temsilcileri
0,8
1,1
1,5
0,5
0,4
0,2
Yabancı Sağlık Görevlisi, Doktor (Tıp Doktoru, Sağlıkçı)
0,7
0,6
1
1,6
0,6
0,4
0,5
Yerli Akademisyen, Bilim Adamı (Tıp Doktoru Dışındakiler)
0,7
0,4
0,8
1,1
1
0,2
0,4
Sosyal Güvenlik Kurumu ya da Temsilcisi
0,8
1,1
0,2
0,5
0,4
0,4
Diğer
6,8
8,4
14,6
5,2
7,6
2,4
3,6
Yok, bulunmuyor
55,1
34
33
53,1
53,3
88,8
76,9
N
10339
1125
615
826
2051
490
5326

2.4.Program Konukları


“Haberler” dışında kalan “Sağlık programları” ve “Diğer (Sağlık konularına değinilen programlar: Tartışma, sohbet, magazin, yaşam, eğlence, gezi, spor, yemek, kuşak programları vs.) programların” konuklarının kimler olduğuna bakıldığında en çok “Sağlık görevlisi/Tıp doktoru”nun konuk alındığı görülmektedir.
En fazla 10 ayrı konuğa kadar kodlama yapılan bu kategoride, “Sağlık programları”na ilişkin görüntülerde “Sağlık görevlisi/Tıp doktoru”nun konuk alınma oranı %81,8 olarak belirlenmiştir. “Diğer programlar”da bu oran %60,1’dir. “Sağlık programları”nda vatandaşların konuk olma ya da görüş bildirme oranı %32,9 iken, diğer programlarda bu oran %28,4’tür. Buna karşın “Diğer programlar”da ünlü sanatçı, oyuncu, manken gibi kişilerin konuk alınma oranı daha yüksektir (%18,5). Bu durumun da diğer program türlerinin yapısından kaynaklandığını söylemek mümkündür.

Tablo 141. Program Konukları ile Yayın Türü Karşılaştırması
(Sütun %)
Sağlık programları
Diğer programlar
Sağlık görevlisi/Tıp doktoru
81,8
60,1
Vatandaş
32,9
28,4
Ünlü Sanatçı, Oyuncu, Manken vs. (Yerli, Yabancı)
2,3
18,5
Hastanın Kendisi
8,6
3,2
Alternatif Tıp Uzmanı (Herbalist, Bitki Uzmanı, Masör vs.)
2,5
5,5
Güzellik Uzmanı
3,6
1,8
İlaç / Tıbbi Ürün / Cihaz Firması Yetkilisi
3,7
1
Sivil Toplum Örgütü Temsilcileri (Sağlık alanındaki)
1,8
3,4
Yerli Akademisyen, Bilim Adamı (Tıp Doktoru Dışındakiler)
1,2
3,6
İşadamı, Yatırımcı, Özel Sektör Yöneticisi
2,5
1,2
Hasta Yakını
2,3
1,3
Diğer
6,7
27
Yok, bulunmuyor
1,2
13,8
N
2907
2314

2.5.Adı Geçen Kişiler

İncelenen yayınlarda haber kaynağı ya da program konuğu dışında, haklarında konuşulan ya da atıfta bulunulan üçüncü kişinin kimliği de ayrıca kodlanmıştır. En önemli ilk 10 adı geçen kişinin kodlanması sınırlılık olarak kabul edilmiştir. 

Buna göre incelenen yayınların %82’sinde herhangi bir üçüncü kişiden söz edilmediği belirlenmiştir (f=8.536). Diğer yandan yayınlarda adına atıfta bulunulan kişilerin çoğu habere konu edilen hastanın kendisi (f=510; %4,9) ve herhangi bir “Sağlık görevlisi/Tıp doktoru” olmuştur (f=357; %3,4).

Tablo 142. Adı Geçen Kişiler

Frekans
%
Hastanın Kendisi
510
4,9
Sağlık görevlisi/Tıp doktoru
357
3,4
Ünlü Sanatçı, Oyuncu, Manken vs. (Yerli, Yabancı)
211
2
Başbakan / lık, Bakanlar Kurulu, Hükümet
185
1,8
Sağlık Bakanı / Sağlık Bakanlığı / Bakanlık Yetkilisi
156
1,5
Vatandaş
114
1,1
Milletvekili, Bakan, Siyasal Parti Temsilcileri
104
1
Diğer
767
7,4
Yok, bulunmuyor
8536
82
N
10408