1.BASIN (GAZETE VE DERGİ) İÇERİKLERİNİN ANALİZİ - V -1.13.Temalar (Ana Konular)

1.13.Temalar (Ana Konular)


İncelenen yazılarda değinilen temalar, bir diğer ifadeyle de ana konular, en önemli ilk beş konu bağlamında kodlanmıştır. Buna göre en çok değinilen temaların başında “Beslenme” (f=7.367; %18,6) ile “İç hastalıkları / Genel cerrahi” (f=6.595; %16,6) kategorilerinin geldiği belirlenmiştir.


Tablo 102. Yazılarda Değinilen Temalar


Frekans
%
1
Beslenme
7.367
18,6
2
İç Hastalıkları / Genel cerrahi
6.595
16,6
3
Onkoloji / Kanser
4.965
12,5
4
Kardiyoloji / Kalp Damar Cerrahisi
4.109
10,4
5
Sağlık Kurumları, Hastaneler, Sağlık Ocakları vb.
3.974
10
6
Güzellik, Bakım, Zayıflama, Sağlıklı Yaşam
3.354
8,5
7
Sağlık Çalışanları ve Sorunları
2.831
7,1
8
Hasta ve Yakınlarının Sorunları
2.601
6,6
9
Sağlık Bakanlığı
2.597
6,5
10
Kadın Hastalıkları ve Doğum
2.549
6,4
11
Ruh Sağlığı
2.227
5,6
12
Eczane / Farmakoloji / İlaç Sektörü
2.194
5,5
13
Çocuk Sağlığı
1.970
5
14
Nöroloji / Beyin ve Sinir Cerrahisi
1.595
4
15
Üroloji
1.497
3,8
16
Madde Bağımlılığı
1.463
3,7
17
Acil Tıp
1.385
3,5
18
Bebek Bakımı ve Sağlığı
1.296
3,3
19
KBB (Kulak, Burun, Boğaz)
1.288
3,2
20
Alternatif / Tamamlayıcı Tıp
1.171
3
21
Fizik Tedavi ve İyileştirme
1.062
2,7
22
Çevre ve Sağlık
1.053
2,7
23
Deri Hastalıkları / Dermatoloji
1.051
2,7
24
Göz Sağlığı
927
2,3
25
Ağız / Diş Sağlığı
903
2,3
26
Koruyucu Hekimlik ve Aile Hekimliği
818
2,1
27
Cinsel Sağlık
703
1,8
28
Ortopedi ve Travmatoloji
662
1,7
29
Estetik / Plastik Cerrahi
540
1,4
30
Domuz Gribi
473
1,2
31
Genetik
446
1,1
32
Diğer
6.422
16

N
39.652


Sağlık turizmi (f=376), sağlık sigortacılığı (f=370), AIDS/HIV (f=329), Alzheimer (f=317), fiziksel ve zihinsel engelliler (f=316), görüntüleme teknikleri (f=254) ve adli tıp (f=122) ile diğer konulara (f=4.338) ilişkin değinmeler ise ana kategoriler tablosunda “Diğer” başlığı altında birleştirilmiştir.

Gazetelerde “Beslenme” temalı yazıların yer bulma oranı, diğer yayın organlarına göre daha yüksektir (f=17.025; %20). Dergilerde “Beslenme” temalı yazıların yayımlanma oranı %13,2’dir. Gazete eklerinde en çok yayınlanan tema “Beslenme” (18,7) iken, ikinci sırada yer alan “İç hastalıkları / Genel cerrahi” teması yer almıştır (f=17.706; %17,7). “İç hastalıkları / Genel cerrahi” teması, gazete eklerinde, diğer yayın türlerine kıyasla daha yüksek oranda yer bulmuştur. Dergi ve eklerindeki “Sağlık kurumları, hastaneler ve sağlık ocakları”na ilişkin anlatımların diğer yayın türlerinden yüksek olması (f=4.921; %17) dikkati çekici olarak değerlendirilmiştir. Yine benzer bir biçimde dergiler, gazete ve gazete eklerinden daha fazla oranda “Hasta ve yakınlarının sorunları” temasına yer vermiştir (%8,9).



Tablo 103. Temalar ile Yayın Türü Karşılaştırması
 % (Sütun)
Gazete
Gazete eki
Dergi ve eki
Beslenme
20
18,7
13,2
İç hastalıkları / Genel cerrahi
15,9
17,7
15,3
Onkoloji / Kanser
12,6
12,9
11
Kardiyoloji / Kalp Damar Cerrahisi
10,2
10,8
9,4
Sağlık Kurumları, Hastaneler, Sağlık Ocakları vb.
7,6
10,5
17
Güzellik, Bakım, Zayıflama, Sağlıklı Yaşam
10
7,4
7,1
Sağlık Çalışanları ve Sorunları
7,2
7,1
7,1
Hasta ve Yakınlarının Sorunları
6,9
5,6
8,9
Sağlık Bakanlığı
6,2
7
6,1
Kadın Hastalıkları ve Doğum
7,3
5,8
6
Ruh Sağlığı
6,4
5,3
4
Eczane / Farmakoloji / İlaç Sektörü
6,7
4,5
5
Çocuk Sağlığı
4,4
5,5
4,8
Nöroloji / Beyin ve Sinir Cerrahisi
4,2
4
3,3
Üroloji
3,9
3,8
3,4
Madde Bağımlılığı
3,4
4,2
2,9
Acil Tıp
2,9
4
3,9
Bebek Bakımı ve Sağlığı
3,3
3,4
2,9
KBB (Kulak, Burun, Boğaz)
2,6
4,1
2,6
Alternatif / Tamamlayıcı Tıp
3,2
2,8
2,4
Diğer
38,1
37,7
39,4
N
17.025
17.706
4.921

Yayın organlarında en sık işlediği temalar şu şekilde belirlenmiştir: Yaygın gazete ve dergilerde, en fazla işlenen “Beslenme” (%17,8) olurken, ikinci sırada “İç hastalıkları / Genel cerrahi” (f=31.094; %17,1) temasıdır. Ardından %12,8 (f=5.094) ile “Onkoloji/Kanser” teması gelmiştir. Yerel yayınlarda da ilk sırayı %21,8 ile “Beslenme”, ikinci sırayı %15,9 ile “İç hastalıkları / Genel cerrahi” almıştır. Yerel yayınlarda yaygın yayınlardan farklı olarak üçüncü sırada %13,8 ile “Güzellik/ Bakım/ Zayıflama/ Sağlıklı Yaşam” temalı yazılar yer almıştır. Bölgesel yayınlarda da ilk sırada %20,8 ile “Beslenme” temalı yazılar yer almıştır. Bölgesel yayınların en sık işlediği ikinci tema ise “Güzellik/ Bakım/ Zayıflama/ Sağlıklı Yaşam” (f=3.464; %16,4) olmuştur. “İç hastalıkları / Genel cerrahi” (%13,3) ise bölgesel yayınların en sık işledikleri üçüncü tema olarak saptanmıştır.

Gazetelerin birini sayfalarında sağlık konulu içeriklerde en çok işlenen temanın “Sağlık kurumları, hastaneler ve sağlık ocakları” (%15,8) olduğu belirlenmiştir. Bu temanın hemen ardından “İç hastalıkları / Genel cerrahi” (%14,1) gelmiştir. “Sağlık çalışanları ve sorunları” (%13) da üçüncü sıradaki en sık işlenen tema olmuştur.
Tirajı 100 binin üzerindeki yaygın süreli yayımlarda en çok değinilen temalar sıralamasında ilk sırayı yine “Beslenme” (%22,1) almıştır. Genel sıralamadan farklı olarak bu grupta “Sağlık kurumları, hastaneler ve sağlık ocakları” kategorisi, “Sağlık çalışanları ve sorunları” ile “Sağlık Bakanlığı” kategorilerine daha az oranda yer verildiği belirlenmiştir. Buna karşın “İç hastalıkları / Genel cerrahi”, “Onkoloji/Kanser”, “Kardiyoloji/Kalp damar cerrahisi”, “Güzellik/ Bakım/ Zayıflama/ Sağlıklı Yaşam”, “Kadın hastalıkları ve doğum” ile “Hasta ve yakınlarının sorunları” kategorileri daha ön plandadır.



Tablo 104. Temalar ile Yayın Niteliği, Birinci Sayfa ve Tiraj Karşılaştırması
 % (Sütun)
Yaygın
Yerel
Bölgesel
1. Sayfa
<100.000 tiraj
Beslenme
17,8
21,8
20,8
11,9
22,1
İç hastalıkları / Genel cerrahi
17,1
15,9
13,3
14,1
17,4
Onkoloji / Kanser
12,8
11,1
12
11,4
13,6
Kardiyoloji / Kalp Damar Cerrahisi
10,5
10,9
8,3
7,8
11,7
Sağlık Kurumları, Hastaneler, Sağlık Ocakları vb.
9,4
12,3
12,2
15,8
4,3
Güzellik, Bakım, Zayıflama, Sağlıklı Yaşam
6,7
13,8
16,4
5,4
11,3
Sağlık Çalışanları ve Sorunları
7,8
5,1
3,9
13
5,5
Hasta ve Yakınlarının Sorunları
7
6,3
2,7
12
7,8
Sağlık Bakanlığı
7,1
4,2
5,3
11,4
4,6
Kadın Hastalıkları ve Doğum
6,1
6,7
9,4
4,2
8,5
Ruh Sağlığı
5,3
6,7
6,6
3,3
7,1
Eczane / Farmakoloji / İlaç Sektörü
5,1
3,3
13,1
6,3
5,2
Çocuk Sağlığı
5
4,9
5
2,9
4,8
Nöroloji / Beyin ve Sinir Cerrahisi
4,2
3,7
2,5
2,8
4,7
Üroloji
3,9
3,8
2,3
3,2
5,1
Madde Bağımlılığı
4,1
2,7
1,6
4
3,6
Acil Tıp
3,7
3,1
2,1
4
2,9
Bebek Bakımı ve Sağlığı
3
2,8
5,9
2,3
2,9
KBB (Kulak, Burun, Boğaz)
3,3
3,2
2,5
2
2,7
Alternatif / Tamamlayıcı Tıp
2,8
3,7
3
1,9
3,7
Diğer
38,3
38,7
35
40,5
38,8
N
31.094
5.094
3.464
4.427
6.981

Çalışmada, temaların mevsim döngüsü içindeki değişimine de bakılmıştır. Bu bağlamda Ramazan ayının da etkisiyle temmuz, ağustos ve eylül aylarında daha çok “Beslenme” temalı yazıların öne çıktığı belirlenmiştir (%22,9). Yılın ilk üç ayı (Ocak, şubat ve mart) “Beslenme” temasına en az (%15,8) yer ayrılan dönem olmasına rağmen, “Beslenme” teması, anılan dönemde tüm temalar içinde en çok yer ayrılan tema olmuştur. Ocak, şubat ve mart döneminde “Beslenme” temasından sonra en çok yer ayrılan iki tema “İç hastalıkları / Genel cerrahi” (%13,9) ve “Onkoloji/Kanser” (%13) olmuştur. Anılan dönemde gündeme gelmiş olan domuz gribi başta olmak üzere; “Sağlık kurumları, hastaneler ve sağlık ocakları”, “Sağlık çalışanları ve Sorunları”, “Sağlık Bakanlığı”, “Kadın hastalıkları ve doğum”, “Eczane/Farmakoloji/ İlaç sektörü” de öne çıkmaktadır.
Nisan, mayıs ve haziran aylarında “Beslenme” yine en çok yer ayrılan tema olmuş, ancak “Onkoloji/Kanser” ile “Güzellik/ Bakım/ Zayıflama/ Sağlıklı Yaşam” temaları da öne çıkmıştır.

Temmuz, ağustos ve eylül aylarında diğer dönemlerden farklı olarak öne çıkan temalar ise “İç hastalıkları / Genel cerrahi”, “Kardiyoloji/Kalp damar cerrahisi”, “Çocuk sağlığı”, “Nöroloji/Beyin ve Sinir Cerrahisi”, “Acil tıp”, “Deri hastalıkları” ile o dönemde gündeme gelen “Koruyucu hekimlik” ve “Aile hekimliği”dir.
Ekim, kasım ve aralık aylarında da yine “İç hastalıkları / Genel cerrahi” teması önceki döneme yakın seviyede ve ön planda olmak üzere, “Hasta ve yakınlarının sorunları”, “Üroloji”, “KBB Kulak burun boğaz” gibi temaların yayımlanma oranı diğer dönemlere göre dikkati çekmektedir.




Tablo 105. Temalar ile Yayın Dönemi Karşılaştırması
 % (Sütun)
Ocak, Şubat, Mart
Nisan, Mayıs, Haziran
Temmuz, Ağustos, Eylül
Ekim, Kasım, Aralık
Beslenme
15,8
17,5
22,9
18,8
İç hastalıkları / Genel cerrahi
13,9
14,6
19,1
19
Onkoloji / Kanser
13
14,2
10,7
12,1
Kardiyoloji / Kalp Damar Cerrahisi
8,4
9,6
12,2
11,4
Sağlık Kurumları, Hastaneler, Sağlık Ocakları vb.
11,9
9,4
8,8
9,7
Güzellik, Bakım, Zayıflama, Sağlıklı Yaşam
8,3
8,9
8,5
8,3
Sağlık Çalışanları ve Sorunları
9
6,5
7,3
5,9
Hasta ve Yakınlarının Sorunları
5,5
6,5
6,9
7,4
Sağlık Bakanlığı
8
4,9
7
6,3
Kadın Hastalıkları ve Doğum
7,3
7
5,8
5,6
Ruh Sağlığı
5,8
6
5,9
4,9
Eczane / Farmakoloji / İlaç Sektörü
7
6,2
4,8
4,2
Çocuk Sağlığı
4,5
4,7
6
4,8
Nöroloji / Beyin ve Sinir Cerrahisi
3,7
3,9
4,4
4,1
Üroloji
3,4
3,6
3,4
4,5
Madde Bağımlılığı
4,1
3,8
2,9
3,9
Acil Tıp
2,7
3,2
5,2
3,2
Bebek Bakımı ve Sağlığı
3,5
3,1
3,1
3,3
KBB (Kulak, Burun, Boğaz)
2,9
2
2,8
4,9
Alternatif / Tamamlayıcı Tıp
2,5
2,8
2,8
3,6
Diğer
33,9
37,3
39,7
41,4
N
10.557
9.304
8.594
11.197

Dergilerin kapaklarında en çok işlenen tema “Kardiyoloji/Kalp damar cerrahisi”dir (%18,5). Ardından “İç hastalıkları / Genel cerrahi”ye ilişkin anlatımlar öne çıkmaktadır (%14,8). Dergilerin iç sayfalarda “Beslenme” (%20,9) temasının ardından “Güzellik/ Bakım/ Zayıflama/ Sağlıklı Yaşam” (%16,4) ve “İç hastalıkları / Genel cerrahi” (%13,3) temaları öne çıkmaktadır. Dergilerin iç sayfalarında “Sağlık kurumları, hastaneler ve sağlık ocakları” (%12,2) ve “Onkoloji/Kanser” (%12) de dikkat çekici temalar olarak saptanmıştır.

Tam sayfa olarak işlenen temaların başında “Beslenme” (%28) gelirken, “Beslenme” temasını “İç hastalıkları / Genel cerrahi” (%16,8) izlemiştir. Tam sayfa olarak en sık işlenen, bir diğer ifadeyle de en fazla yer ayrılan üçüncü tema ise “Güzellik/ Bakım/ Zayıflama/ Sağlıklı Yaşam” (%15,4) olarak saptanmıştır.
Gazetelerde sürmanşet olan konuların başında “Sağlık kurumları, hastaneler ve sağlık ocakları”na ilişkin anlatımlar bulunmaktadır (%17,8). Bu temanın hemen ardından “İç hastalıkları / Genel cerrahi” (%15,7) ve “Onkoloji/Kanser” (%12,4) gelmektedir.

“Sağlık kurumları, hastaneler ve sağlık ocakları”na ilişkin anlatımlar temalar içinde manşet olarak en fazla yer ayrılan tema olmuştur (%19,7). İkinci sırada manşet olan konu “Hasta ve yakınlarının sorunları” (%18,1), üçüncü sırada ise “Sağlık çalışanları ve sorunları” (%15,9) manşete konu edilmiştir.