1.9.Görsel Sayısı
İncelenen yazılara eşlik eden görsel malzemelerin sayısı
aşağıda yer alan tabloda sunulmuştur. Köşe yazılarında yer alan yazara ait
fotoğraflar kodlamada sayıya dâhil edilmemiştir. Buna göre yazıların %57,2’sine
(f=22.699) bir fotoğrafın eşlik ettiği belirlenmiştir. Yazıların %13,2’sinde
ise iki görsel malzemeye yer verilmiştir (f=5.229). Herhangi bir görsel unsura
yer verilmeyen yazının oranı ise %20,1’dir (f=7.971). Bu da yazıların dörtte
biri anlamındadır.
Frekans
|
%
|
|
1 tane
|
22.699
|
57,2
|
2 tane
|
5.229
|
13,2
|
3 tane
|
1.752
|
4,4
|
4 tane
|
838
|
2,1
|
5 tane
|
468
|
1,2
|
6 ve fazla
|
695
|
1,8
|
Yok, bulunmuyor
|
7.971
|
20,1
|
TOPLAM
|
39.652
|
100,0
|
Gazetelerde en çok bir fotoğrafın yer aldığı yazının genele
oranı %61,4 (f=31,094) iken, bu orana gazete eklerinde yarıdan az (f=5.094;
%45,2), dergide ise daha düşüktür (f=3.464; %38,2). Gazete eklerinde yer alan
yazıların beşte birinden fazlasında üç görsel unsur kullanılmış, iki görsel
unsur kullanılan yazıların oranı ise %14,1’dir. Aynı durum dergiler için de
geçerlidir. Dergide üç görsel unsurun yayımlanma oranı %17,4, iki görsel
unsurun yayınlanma oranı ise %10,7 olarak saptanmıştır.
1.10.Görsel Malzemenin Niteliği
Yayımlanan görsel malzemenin ne olduğu ise görsel malzemenin
niteliği bağlamında kodlanmıştır. Buna göre bir yazıda en çok beş ayrı kodlama
yapılmıştır. Yazıların %20,1’inde herhangi bir görsel unsur yer almamıştır (f=7.971).
Tabloda sunulan veriler gazete ve dergilerdeki yazılarda
kullanılan görsel unsurların yarıya yakınının “Mizansen/Arşiv/Destekleyici
görüntü” olduğunu ortaya koymaktadır (f=18.395; %46,4). Yazıda adı geçen
“Gerçek olay/ Kişiye ait görüntü”nün kullanıldığı yazıların genel içindeki
oranı ise üçte birden fazladır (f=13.996; %35,3).
Frekans
|
%
|
|
Mizansen / Arşiv / Destekleyici görüntü
|
18.395
|
46,4
|
Gerçek olay / Kişiye ait görüntü
|
13.996
|
35,3
|
İllüstrasyon
|
960
|
2,4
|
Amblem, Logo, Mühür
|
378
|
1
|
Diğer
|
783
|
2
|
Yok, bulunmuyor
|
7.971
|
20,1
|
N
|
39.652
|
Tabloda “diğer” kategorisi altında Karikatür (f=192), Tablo
ve grafikler (f=161), Gazete ve dergi kupürleri (f=144), Afiş (f=135), Maket (f=120)
ve Diğer görüntüler (f=31) bir araya getirilmiştir.
Gazete ve dergilerin niteliği bağlamında kullanılan görsel
malzemelere bakıldığında, yaygın gazetelerdeki yazılarda kullanılan “Mizansen/Arşiv/Destekleyici
görüntü”nün daha yüksek oranda olduğu belirlenmiştir (%51,3). Bölgesel
gazetelerde ise “Gerçek olay/Kişiye ait görüntü” kullanılması oranı daha yüksek
bulunmuştur (%49).
Gazete, gazete ekleri ya da dergi ve ekleri bağlamında
kullanılan görsel malzemelere bakıldığında, kullanılan görsel malzemelerin
oranlarına ilişkin sıralama değişmezken dergi ve eklerinde %54,6 oranında “Mizansen/Arşiv/Destekleyici
görüntü” kullanılmıştır. Aynı şekilde “Gerçek olay/Kişiye ait görüntü”
kullanılmasına ilişkin oran da dergi ve eklerinde daha yüksek gerçekleşmiştir
(%42,1). İllüstrasyon (%5,5) ve amblem, logo ve mühür gibi görsellerin (%3,3)
kullanılma oranı da benzer bir biçimde dergi ve eklerinde daha yüksek
bulunmuştur.
Haber türündeki yazı ve bilgilendirici notlarda çoğunlukla “Mizansen/Arşiv/Destekleyici
görüntü” kullanımı yaygınsa da “Gerçek olay/Kişiye ait görüntü” kullanımının
%38 oranında bulunduğu anlaşılmaktadır. Köşe yazıları (f=3.823) bağlamında da “Mizansen/Arşiv/Destekleyici
görüntü” kullanımı oranı (%48,4) yüksek seviyededir. Ancak klasik köşe
yazılarında görüntü kullanılmadığı ve bunların oranın da %42,3 şeklinde ifade
edildiği görülmektedir.
% (Sütun)
|
Yaygın
|
Yerel
|
Bölgesel
|
Gazete
|
Gazete eki
|
Dergi ve eki
|
Haber ve notlar
|
Köşe yazıları
|
Mizansen / Arşiv / Destekleyici görüntü
|
51,3
|
44,7
|
35,6
|
44,6
|
51,7
|
54,6
|
46,2
|
48,4
|
Gerçek Olay / Kişiye ait görüntü
|
31
|
35,6
|
49
|
33,5
|
41,9
|
42,1
|
38,0
|
10,1
|
İllüstrasyon
|
2,9
|
2
|
2,4
|
2
|
2,6
|
5,5
|
2,3
|
3,4
|
Amblem, logo, mühür
|
1,3
|
0,6
|
1,1
|
0,7
|
0,9
|
3,3
|
1,0
|
,6
|
Diğer
|
2,8
|
1,2
|
2,4
|
1,5
|
2,3
|
6
|
1,8
|
3,3
|
Yok, bulunmuyor
|
20,5
|
20,3
|
18
|
22,1
|
14,2
|
10,7
|
17,7
|
42,3
|
N
|
17.025
|
17.706
|
4.921
|
31.094
|
5.094
|
3.464
|
35.829
|
3.823
|
1.11.Görsel Malzemenin Konusu
Gazete ve dergilerle eklerindeki yazılarda yer alan görsel
malzeme ya da unsurları ilk beş kategori bağlamında kodlanmıştır. Buna göre
yazıların beşte birinde herhangi bir görsel malzeme kullanılmazken (f=7.971;
%20,1), yine beşte birinde (f=8.137; %20,5) en az bir görsele yer verilerek
“Kaynak kişinin görüntüsü” kullanılmıştır. Yazıların %14,2’sinde ise “Kadın
görüntüsü” kullanılmıştır (f=5.618). “Erkek görüntüsü” kullanılma oranı ise
“Kadın görüntüsü” kullanımına ait oranın yarısından azdır (f=2.381; %6).
Yazıların %10,3’ünde ise görsel malzeme olarak herhangi bir “Sebze, meyve,
gıda, baharat, içecek ya da yemek görüntüsü” kullanılmıştır (f=4.093).
Frekans
|
% (Kategori)
|
|
Kaynak kişinin görüntüsü
|
8.137
|
20,5
|
Kadın görüntüsü
|
5.618
|
14,2
|
Sebze, meyve, gıda, baharat, içecek, yemek
|
4.093
|
10,3
|
Etkinlik, tören, kutlamadan bir sahne
|
2.589
|
6,5
|
Erkek görüntüsü
|
2.381
|
6
|
Bebek / Çocuk görüntüsü
|
2.210
|
5,6
|
Vücudun bir bölümü
|
2.206
|
5,6
|
Adı geçen üçüncü kişi görüntüsü
|
1.832
|
4,6
|
Logo, grafik, kupür, karikatür vs.
|
1.691
|
4,3
|
Hasta ve Doktor Bir Arada
|
1.518
|
3,8
|
Tıbbi Ürün (Şırınga, Tansiyon Cihazı vb.)
|
1.492
|
3,8
|
Toplu fotoğraf / Görüntü
|
1.468
|
3,7
|
Hasta görüntüsü
|
1.191
|
3
|
Tıbbi olmayan diğer ürünler (Ayakkabı, çanta vs.)
|
1.089
|
2,7
|
İlaç görüntüsü
|
868
|
2,2
|
Doktor / Hekim görüntüsü
|
857
|
2,2
|
Hastane görüntüsü
|
758
|
1,9
|
Hastane cihazı görüntüsü
|
636
|
1,6
|
Sağlık görevlisi (doktor dışındaki)
|
568
|
1,4
|
Anne ve bebek / Çocuk görüntüsü
|
564
|
1,4
|
Bina, tesis görüntüsü
|
556
|
1,4
|
Doğa, bitki, manzara görüntüsü
|
513
|
1,3
|
Hamile kadın
|
471
|
1,2
|
Teknolojik ürün - tıp dışındaki
|
454
|
1,1
|
Çalışan, iş yapan insan
|
424
|
1,1
|
Sigara, izmarit, sigara içen insan vs.
|
422
|
1,1
|
Sağlıklı / Spor yapan insan görüntüsü
|
421
|
1,1
|
Hasta Yakın(lar)ı Görüntüsü
|
403
|
1
|
Eylem, protesto, miting görüntüsü
|
402
|
1
|
Operasyon / Ameliyat görüntüsü
|
390
|
1
|
Diğer
|
2.307
|
5,9
|
Yok, bulunmuyor
|
7.971
|
20,1
|
N
|
39.652
|
Gazete ve dergiler, dağıtım yapılan yer bağlamında
incelendiğinde, bölgesel yayınlardaki yazılarda daha çok “Kaynak kişinin
görüntüsü” kullanıldığı söylenebilir (%28,1). Görsel malzeme olarak “Kadın
görüntüsü” en yüksek oranda yaygın yayınlarda saptanmıştır. (%18,2). Yine
benzer bir biçimde yaygın gazete ve dergilerde “Sebze, meyve, gıda, baharat,
içecek ve yemek görüntüsü”nün görsel unsur olarak yer verilme oranı, bölgesel
ve yerel yayınlara göre daha yüksek çıkmıştır (%12,5). Ayrıca bölgesel
yayınlarda “Etkinlik, tören, kutlamadan bir sahne” ve “Toplu fotoğraf/Görüntü”
verilmesi dikkat çekici oranda yüksek bulunmuş, bu kategoride bölgesel
yayınları yerel yayınlar izlemiştir.
Yazılarda herhangi bir görsel malzeme kullanmama,
diğerlerine oranla gazetelerde daha yüksek çıkmıştır (%22,1). Dergilerde ise en
sık kullanılan görsel malzeme olarak “Kaynak kişinin görüntüsü” saptanmıştır
(%29,5). Gazete eklerinde “Kadın görüntüsü” (%22,9) ve “Sebze, meyve, gıda,
baharat, içecek ve yemek görüntüsü” (%15,4) kullanımı, diğer görsellerden daha
yüksek oranda gerçekleşmiştir. Dergilerde “Logo, grafik, karikatür ya da kupür”
gibi görsel unsurların kullanılma oranı da dikkat çekici bir biçimde
gazetelerden daha yüksek olmuştur (%12,8). Yine dergilerde “Bebek/Çocuk
görüntüsü”nün kullanılma oranı da daha yüksektir (%8).
Köşe yazılarında görsel unsur bulunma oranı, köşe yazarının
kendi fotoğrafı dışındaki görsel unsurlar bağlamında değerlendirilmiştir. Buna
göre yazıların %42,3’ünde görsel unsur yer almazken, %26,5’inde “Kadın
görüntüsü”, %14,5’inde de “Sebze, meyve, gıda, baharat, içecek ve yemek
görüntüsü” unsurlar kullanılmıştır.
Sütun (%)
|
Yaygın
|
Yerel
|
Bölgesel
|
Gazete
|
Gazete Eki
|
Dergi ve eki
|
Haber ve notlar
|
Köşe yazıları
|
Kaynak Kişinin Görüntüsü
|
17,6
|
21,2
|
28,1
|
18,7
|
25,5
|
29,5
|
22,1
|
6,1
|
Kadın Görüntüsü
|
18,2
|
11,3
|
10,7
|
12,4
|
22,9
|
17,3
|
12,8
|
26,5
|
Sebze, Meyve, Gıda, Baharat, İçecek, Yemek
|
12,5
|
9,2
|
6,9
|
9,1
|
15,4
|
13,9
|
9,9
|
14,5
|
Etkinlik, Tören, Kutlamadan Bir Sahne
|
4,3
|
7,7
|
10
|
6,3
|
6,8
|
8,1
|
7,2
|
0,6
|
Erkek Görüntüsü
|
7,5
|
5
|
4,6
|
5,9
|
7,2
|
5,3
|
5,3
|
12,6
|
Bebek / Çocuk Görüntüsü
|
6,1
|
5,1
|
5,3
|
5,1
|
6,7
|
8
|
5,7
|
4,7
|
Vücudun Bir Bölümü
|
5,4
|
6,1
|
4,4
|
5,2
|
6,3
|
7,4
|
5,6
|
5,4
|
Adı Geçen Üçüncü Kişi Görüntüsü
|
5,7
|
3,2
|
6,1
|
4,6
|
5,5
|
3,7
|
4,8
|
2,7
|
Logo, grafik, kupür, karikatür vs.
|
5,4
|
3
|
5,1
|
3,3
|
4,4
|
12,8
|
4,1
|
5,8
|
Hasta ve Doktor Bir Arada
|
3,3
|
4,2
|
4,2
|
3,8
|
4,4
|
3,2
|
4,1
|
1,6
|
Tıbbi Ürün (Şırınga, Tansiyon Cihazı vb.)
|
3,6
|
3,9
|
3,9
|
3,5
|
3,8
|
5,6
|
3,9
|
2,3
|
Toplu Fotoğraf / Görüntü
|
2,5
|
4,1
|
6,5
|
3,4
|
5,1
|
4,2
|
4
|
0,6
|
Hasta Görüntüsü
|
3,1
|
2,6
|
4,3
|
3,2
|
3,2
|
1,2
|
3,2
|
1
|
Tıbbi olmayan diğer ürünler (Ayakkabı, çanta vs.)
|
3,1
|
2,5
|
2,4
|
2,3
|
3,7
|
5,1
|
2,7
|
2,9
|
İlaç Görüntüsü
|
2,5
|
2,1
|
1,6
|
2
|
1,6
|
5,1
|
2,3
|
1,6
|
Doktor / Hekim Görüntüsü
|
2
|
2,4
|
1,9
|
2,1
|
2,1
|
2,6
|
2,3
|
1
|
Hastane Görüntüsü
|
1,6
|
2
|
2,7
|
1,8
|
2,1
|
2,4
|
2
|
0,6
|
Hastane Cihazı Görüntüsü
|
1,5
|
1,5
|
2,1
|
1,4
|
1,9
|
3,1
|
1,7
|
0,4
|
Sağlık Görevlisi (Doktor Dışındaki)
|
1,1
|
1,6
|
1,9
|
1,5
|
1,4
|
1,1
|
1,6
|
0,3
|
Anne ve Bebek / Çocuk Görüntüsü
|
1,8
|
1,1
|
1,2
|
1,2
|
1,9
|
3
|
1,4
|
1,4
|
Bina, Tesis Görüntüsü
|
1,4
|
1,1
|
2,3
|
1,1
|
2
|
3,5
|
1,5
|
0,5
|
Doğa / Bitki / Manzara Görüntüsü
|
1,4
|
1,3
|
0,9
|
1,2
|
1,5
|
1,6
|
1,3
|
1,2
|
Hamile Kadın
|
1,5
|
0,9
|
1,2
|
0,9
|
1,1
|
3,6
|
1,2
|
1,4
|
Teknolojik Ürün - Tıp Dışındaki
|
1,2
|
1,1
|
0,9
|
1,1
|
1,1
|
1,5
|
1,2
|
0,9
|
Çalışan, İş Yapan İnsan
|
1,1
|
0,9
|
1,6
|
1
|
1,3
|
0,9
|
1,1
|
0,5
|
Sigara, izmarit, sigara içen insan vs.
|
1
|
1,2
|
0,7
|
1,2
|
0,8
|
0,3
|
1,1
|
0,5
|
Sağlıklı / Spor Yapan İnsan Görüntüsü
|
1,3
|
0,8
|
1,2
|
0,8
|
2,3
|
1,8
|
0,9
|
2,5
|
Hasta Yakın(lar)ı Görüntüsü
|
1,1
|
0,8
|
1,6
|
1,1
|
1,1
|
0,1
|
1,1
|
0,1
|
Eylem, Protesto, Miting Görüntüsü
|
1,2
|
0,8
|
1
|
1,2
|
0,6
|
0,3
|
1,1
|
0,3
|
Operasyon / Ameliyat Görüntüsü
|
1
|
1
|
1
|
1
|
0,9
|
1,2
|
1
|
0,4
|
Diğer
|
5,6
|
4,3
|
4,9
|
4,4
|
5,9
|
8,5
|
5,1
|
3,7
|
Yok, bulunmuyor
|
20,5
|
20,3
|
18,1
|
22,1
|
14,2
|
10,8
|
17,8
|
42,3
|
N
|
17.025
|
17.706
|
4.921
|
31.094
|
5.094
|
3.464
|
35.829
|
3.823
|
1.12.Görsel-İçerik Uyumu
Yazılarda kullanılan görsel malzemeler ile yazı içeriklerinin birbirine uyumlu olup olmadığı da ayrıca değerlendirilmiştir. Buna göre yazıların %99’unda (f=30.867) yer alan görsel unsurların yazılarla “Uyumlu” olduğu belirlenmiştir. Yazılarda kullanılan görsel malzemelerin “Nötr” olarak tanımlandığı ya da net bir karar verilemeyen yazıların oranı ise % 1,4’tür.
Frekans
|
%
|
Geçerli %
| |
Uyumlu
|
30.867
|
77,8
|
99,0
|
Uyumsuz
|
386
|
1,0
|
1,2
|
Nötr/Karasız
|
428
|
1,1
|
1,4
|
Yok, bulunmuyor
|
7.971
|
20,1
| |
TOPLAM
|
39.652
|
100,0
|
100,0
|
