“13. Bunların
denetlendiğini düşünmüyorum” ifadesine yanıt veren 643 kişinin
yarıya yakını (f=310, %48,2) “Evet, aynen katılıyorum” demiştir. Buna karşın
katılımcıların %29,5’i (f=190) “Hayır, hiç katılmıyorum” ve %22,2’si (f=143) de “Kısmen (biraz) katılıyorum” demiştir. Cinsiyet
değişkeni açısından verilen yanıtlara bakıldığında erkeklerin daha fazla oranda
ifadeye katıldıkları görülmüştür (f=157, %51,1). Kadınların yanıtları ise daha çok “Hayır” yönünde ağırlık kazanmıştır (f=107,
%31,8). Yaş grupları açısından
bakıldığında 25-34 yaş grubunda ifadeye katılma oranı yüksek bulunmuştur (f=118,
%50,6). Buna karşın 35-44 yaş grubunda (f=43,
%33,9), 45-54 yaş grubunda (f=19,
%34,5) ve 55-64 yaş grubunda (f=6,
%35,3) ifadeye “Hiç katılmama” oranı daha
yüksektir.
Diplomasız 4 kişiden 3’ü ifade katıldığını dile getirirken, ilköğretim mezunları da büyük oranda ifadeye katıldıklarını belirtmişlerdir (f=102, %58,3). Ön lisans ve daha üst eğitim düzeyindekilerin verdikleri yanıtlarda ise “Kısmen” seçeneğinin oranı daha ön plandadır (f=59, %27,2). Gelir gruplarına göre 799 TL’nin altında gelire sahip olanlar (f=40, %53,3) ile 2. Düzey gelir grubundakilerin (800-1.599 TL: f=155, %51,3) “Evet” yanıtları genel ortalamanın üzerinde bulunurken, 4. Düzeyde “Kısmen” yanıtı ön plana çıkmıştır (2.400-3.199 TL: f=24, %31,6). “Hiç katılmıyorum” yanıtını verenlerin oranına bakıldığında ise 3. Düzey (1.600-2.399 TL: f=34, %32,1) ve en üst gelir grubundakilerin (3.200 TL ve üzeri: f=26, %39,4) yanıtlarının genel ortalamanın üzerinde olduğu belirlenmiştir. Sigortası olmayanların verdikleri “Evet” yanıtının oranı genel ortalamanın üzerindedir (f=24, %51,1). Özel ve diğer sağlık sigortası sahiplerinin (f=7, %29,2) ve Yeşil Kartlıların (f=6, %27,3) verdiği “Kısmen” yanıtı da ortalamanın üzerinde değere sahiptir. İfadeye katılmayanlar arasında özel ve diğer sağlık sigortası sahiplerinin %33,3’lük ortalamanın üzerindeki değeri (f=8) de dikkat çekici bulunmuştur. Emeklilerin ifadeye katılma oranı yüksek bulunurken (f=10, %52,6), işsizler (f=5, %25) ve öğrencilerin (f=35, %26,9) “Kısmen” yanıtına ilişkin ortalamaları genel ortalamanın üzerinde çıkmıştır. “Hiç katılmıyorum” yanıtı ise memur-işçiler arasında en yüksek oranda sahip bulunmuştur (f=91, %32,7). Bölgeler bazında değerlendirildiğinde Akdeniz (f=56, %59,6), Güneydoğu Anadolu (f=13, %61,9) ve İç Anadolu’da (f=57, %53,3) yaşayanlar arasında “Evet, aynen katılıyorum” yanıtının oranı daha yüksek bulunmuştur. Karadeniz’de (f=24, %33,8) “Kısmen” yanıtının oranı yüksektir. Ege (f=39, %47) ve Marmara’da (f=82, %33,6) ise “Hayır, hiç katılmıyorum” yanıtı daha yüksek olması dikkati çekmiştir. Bölge türünü göre ise en dikkat çeken nokta kentte yaşayanların ifadeye katılma oranlarının daha yüksek olması (f=119, %52,4) ve büyükşehirde yaşayanların da daha yüksek oranda ifadeye katılmadıklarını belirtmiş olmalarıdır (f=100, %34,4). İnternetteki sağlık konulu haber ve yazılara güvenme düzeyi ile bu ifadeye verilen yanıtlar karşılaştırıldığında, İnternetteki içeriklere “Oldukça güvenirim” diyenlerin yarıya yakınının (%41,6) bu ifadeye hiç katılmadığı; buna karşın, “Pek güvenmem” diyenlerin %53,8’inin ise ifadeye aynen katıldığı belirlenmiştir.
Diplomasız 4 kişiden 3’ü ifade katıldığını dile getirirken, ilköğretim mezunları da büyük oranda ifadeye katıldıklarını belirtmişlerdir (f=102, %58,3). Ön lisans ve daha üst eğitim düzeyindekilerin verdikleri yanıtlarda ise “Kısmen” seçeneğinin oranı daha ön plandadır (f=59, %27,2). Gelir gruplarına göre 799 TL’nin altında gelire sahip olanlar (f=40, %53,3) ile 2. Düzey gelir grubundakilerin (800-1.599 TL: f=155, %51,3) “Evet” yanıtları genel ortalamanın üzerinde bulunurken, 4. Düzeyde “Kısmen” yanıtı ön plana çıkmıştır (2.400-3.199 TL: f=24, %31,6). “Hiç katılmıyorum” yanıtını verenlerin oranına bakıldığında ise 3. Düzey (1.600-2.399 TL: f=34, %32,1) ve en üst gelir grubundakilerin (3.200 TL ve üzeri: f=26, %39,4) yanıtlarının genel ortalamanın üzerinde olduğu belirlenmiştir. Sigortası olmayanların verdikleri “Evet” yanıtının oranı genel ortalamanın üzerindedir (f=24, %51,1). Özel ve diğer sağlık sigortası sahiplerinin (f=7, %29,2) ve Yeşil Kartlıların (f=6, %27,3) verdiği “Kısmen” yanıtı da ortalamanın üzerinde değere sahiptir. İfadeye katılmayanlar arasında özel ve diğer sağlık sigortası sahiplerinin %33,3’lük ortalamanın üzerindeki değeri (f=8) de dikkat çekici bulunmuştur. Emeklilerin ifadeye katılma oranı yüksek bulunurken (f=10, %52,6), işsizler (f=5, %25) ve öğrencilerin (f=35, %26,9) “Kısmen” yanıtına ilişkin ortalamaları genel ortalamanın üzerinde çıkmıştır. “Hiç katılmıyorum” yanıtı ise memur-işçiler arasında en yüksek oranda sahip bulunmuştur (f=91, %32,7). Bölgeler bazında değerlendirildiğinde Akdeniz (f=56, %59,6), Güneydoğu Anadolu (f=13, %61,9) ve İç Anadolu’da (f=57, %53,3) yaşayanlar arasında “Evet, aynen katılıyorum” yanıtının oranı daha yüksek bulunmuştur. Karadeniz’de (f=24, %33,8) “Kısmen” yanıtının oranı yüksektir. Ege (f=39, %47) ve Marmara’da (f=82, %33,6) ise “Hayır, hiç katılmıyorum” yanıtı daha yüksek olması dikkati çekmiştir. Bölge türünü göre ise en dikkat çeken nokta kentte yaşayanların ifadeye katılma oranlarının daha yüksek olması (f=119, %52,4) ve büyükşehirde yaşayanların da daha yüksek oranda ifadeye katılmadıklarını belirtmiş olmalarıdır (f=100, %34,4). İnternetteki sağlık konulu haber ve yazılara güvenme düzeyi ile bu ifadeye verilen yanıtlar karşılaştırıldığında, İnternetteki içeriklere “Oldukça güvenirim” diyenlerin yarıya yakınının (%41,6) bu ifadeye hiç katılmadığı; buna karşın, “Pek güvenmem” diyenlerin %53,8’inin ise ifadeye aynen katıldığı belirlenmiştir.
Öte yandan vatandaşlarla gerçekleştirilen görüşmelerde
“İnternetteki sağlık yayınlarını olumlu ya da olumsuz olarak nasıl
değerlendiriyorsunuz, neden?” diye sorularak olumlu ve olumsuz görüşler bir
arada değerlendirilmiştir. “Olumsuz” olarak değerlendirilebilecek belli başlı
yanıtlar şöyle sıralanabilir:
- İnternette
korkutucu bilgiler çok fazla. İnsanları olumsuz ruh haline sürükleyebilme riski
çok (AKA, Kadın).
- İnternete
bakınca onlar da bunalıma sokuyorlar. Moralim bozucu. Tırnağın ağrıyor,
kansersin filan şeklinde… Sürekli sonuçlar ona varıyor (ZÖK, Kadın).
- Olumsuz.
Çünkü herkes kafasına göre yazdığı için doğruluğundan şüphe duyuyorum.
İnandırıcı değil (NB, Kadın).
- İnternette
çok da olumlu olmayabiliyor. Çok çeşitli ve farklı yazılar var. Bu yüzden
televizyonu daha çok tercih ediyorum. Güvenle ilgili bir problem var (YU,
Kadın).
- (…)
Bazısında güvenlik konusunda emin olunamayacağını düşünüyorum. Çünkü bilgisi
olmayanlar da İnternette yazı yazabiliyor (NU, Kadın).
- (…)
Zararı şöyle gördüm: Bir rahatsızlığım vardı. Onla ilgili İnternette baktım çok
olumsuz şeyler vardı, iki gün uyuyamadım. Oysa doktoruma sorduğumda aslında
öyle olmadığını gördüm. Çok abartıldığına şahit oldum (EK, Kadın).
Sonuç olarak anket sorularına ilişkin bulgular yukarıda soru
bazında sunulmuştur. Aşağıda ise televizyon, gazete ve İnternet içeriklerine ilişkin
güven düzeyleriyle ankete katılanlara sunulan ifadelere ilişkin verdikleri
yanıtlar karşılaştırılmıştır.
