1.DEMOGRAFİK YAPI

Ankete katılanların (N=2503) %49,7’si (f=1245) erkek ve %50,3’ü (f=1.258) kadındır. Katılımcıların % 64,8’i evli (f=1619), %30,8’i bekâr (f=770) ve %4,4’ü (f=111) de boşanmış/ duldur (Üç kişi yanıt vermemiştir). Anket uygulamasına bölgeler bazında en çok katılım Marmara Bölgesi’nde olmuştur (f=786; %31,4). Ardından İç Anadolu Bölgesi (f=442; %17,7), Akdeniz Bölgesi (f=360; %14,4), Ege Bölgesi (f=356; %14,2), Karadeniz Bölgesi (f=237; %9,5), Güneydoğu Anadolu Bölgesi (f=179%7,2), Doğu Anadolu Bölgesi (f=143%5,7) şeklinde sıralanmaktadır.


Katılımcıların %33,8’i (f=845) kentlerde, %33,6’sı (f=841) büyükşehirde ve %32,6’sı (f=817) kırda yaşamaktadır.

Ankete katılanların %26,3’ü (f=658) 25-34 yaş aralığında iken %21,1’i 24 yaş ve altında; %20,9’u (f=524) 35-44; %16,3’ü (f=407) 45-54; %9,2’si (f=230) 55-64 yaş aralığında olup 65 yaş ve üzerindeki katılımcıların oranı ise %6,2’dir (f=155).

Katılımcıların yarıya yakınının aylık geliri 800-1.559 TL aralığındadır (%48,2, f=1151). Bunu sırası ile 799 TL ve altı (%27,3, f=653), 1.600-2.399 TL (%10,9, f=261), 2.400-3.199 TL (%8,1, f=193) ve 3.200 TL ve üzerinde (%5,4, f=130) gelire sahip katılımcılar takip etmektedir.

Ankete katılan bireylerin büyük çoğunluğu SGK’lıdır (%80,3, f=1985). Sigortası olmayanların oranı %8,6 (f=212), yeşil kartlıların oranı %8,3 (f=204) iken özel sağlık sigortası ve diğer sigortalara sahip kişilerin oranı ise %2,9’dur (f=71).

Katılımcıların yarısından fazlasının eğitim düzeyi ilköğretim seviyesindedir (%51,3, f=1281). Lise mezunu olanların oranı %26,3 (f=656), ön lisans ve lisans/üstü eğitim düzeyine sahip kişilerin oranı %15,4 (f=385) olup diplomasız/okur-yazar olmayanların oranı ise %7’dir (f=175).

Ankete katılan bireylerin %32,5’i (f=810) ev hanımı, %29,1’i (f=724) memur-işçi iken, %16,2’si (f=404) ticari faaliyette bulunmakta, %10,4’ü (f=259) öğrenci, %8,5’i (f=212) emekli ve %3,3’ü (f=82) ise işsizdir.



Tablo 217. Demografik Özellikler
 DEMOGRAFİK ÖZELLİKLER
Frekans
%
Cinsiyet
Erkek
1245
49,7
Kadın
1258
50,3
Medeni Durum
Evli
1619
64,8
Bekâr
770
30,8
Boşanmış / Dul
111
4,4
Coğrafi Bölge
Marmara
786
31,4
İç Anadolu
442
17,7
Akdeniz
360
14,4
Ege
356
14,2
Karadeniz
237
9,5
Güneydoğu
179
7,2
Doğu Anadolu
143
5,7
Bölge Türü
Kent
845
33,8
Büyükşehir
841
33,6
Kır
817
32,6
Yaş
25.00 - 34.00
658
26,3
<=24.00
529
21,1
35.00 - 44.00
524
20,9
45.00 - 54.00
407
16,3
55.00 - 64.00
230
9,2
65.00+
155
6,2
Gelir
800.00 - 1599.00
1151
48,2
<800.00
653
27,3
1600.00 - 2399.00
261
10,9
2400.00 - 3199.00
193
8,1
3200.00+
130
5,4
Sosyal Güvenlik
SGK
1985
80,3
Sigortasız / Sigortam yok
212
8,6
Yeşil kart
204
8,3
Özel sağlık sigortası- Diğer
71
2,9
Eğitim
İlköğretim
1281
51,3
Lise
656
26,3
Ön lisans ve Lisans/üstü
385
15,4
Diplomasız/okuryazar değil
175
7
Meslek
Ev hanımı
810
32,5
Memur-İşçi
724
29,1
Ticari faaliyetlerde bulunanlar
404
16,2
Öğrenci
259
10,4
Emekli
212
8,5
İşsiz
82
3,3

Anket Adana, Adıyaman, Ankara, Antalya, Gaziantep, Aydın, Batman, Bursa, Çankırı, Çorum, Diyarbakır, Edirne, Elazığ, Erzurum, Eskişehir, Hatay, İstanbul, İzmir, Kayseri, Kocaeli, Konya, Malatya, Manisa, Maraş, Mardin, Mersin, Ordu, Sakarya, Samsun, Sivas, Trabzon ve Uşak illerinde uygulanmıştır.



Tablo 218. İllere Göre Katılımcı Sayısı
İl Adı
Frekans
%
İl Adı
Frekans
%
İl Adı
Frekans
%
İstanbul
431
17,2
Diyarbakır
72
2,9
Hatay
36
1,4
Ankara
228
9,1
Edirne
72
2,9
Kayseri
36
1,4
İzmir
198
7,9
Mersin
57
2,3
Maraş
36
1,4
Bursa
173
6,9
Konya
54
2,2
Mardin
36
1,4
Adana
159
6,4
Ordu
37
1,5
Sakarya
35
1,4
Samsun
126
5
Antep
35
1,4
Uşak
36
1,4
Malatya
90
3,6
Aydın
36
1,4
Adıyaman
18
0,7
Manisa
86
3,4
Çankırı
36
1,4
Batman
18
0,7
Kocaeli
75
3
Çorum
35
1,4
Elazığ
17
0,7
Trabzon
74
3
Erzurum
36
1,4
Sivas
17
0,7
Antalya
72
2,9
Eskişehir
36
1,4
TOPLAM
2503
100

Ayrıca anket katılımcılarının demografik özelliklerinin çapraz tablolarında dikkati çeken bazı durumları da not etmekte yarar vardır.

Ankete katılan bekâr erkeklerin büyük çoğunluğu lise mezunudur (f=190). İlköğretim (f=123) ile ön lisans ve lisansüstü (f=118) sayıları birbirine yakındır. Bekâr erkekler arasında diplomasız ya da okuryazar olmayan yoktur. Boşanmış/dul erkeklerin de çoğunluğu lise mezunudur (f=12) ve iki kişinin ise bir diploması yoktur. Evli 33 erkek diplomasızdır. Buna karşın evli erkekler arasında ilköğretim mezunlarının sayısı oldukça yüksek seviyededir (f=487). Kadınlar açısından ise bekârlar arasında erkeklerde olduğu gibi lise mezunu çoktur (f=138). Erkeklerin tersine, kadınlarda ön lisans ve lisans mezunlarının sayısı (f=106) ilköğretim mezunlarından (f=86) daha fazladır. Diplomasız ise 7 kişi bulunmaktadır. Evli kadınlar arasında diplomasızlık oranı en yüksek noktadadır (f=113). Evli kadınların büyük çoğunluğu ise ilköğretim mezunudur (f=519). Lise mezunu sayısı 137 ve daha üst düzeyde eğitim sahibi de 57 kişi bulunmaktadır. Boşanmış kadınlar arasında ilköğretim mezunlarının sayısı erkeklerdeki gibi diğer eğitim gruplarına göre en yüksek düzeydedir (f=52). Diplomasız boşanmış kadın sayısı 20, lise mezunu boşanmış kadın sayısı 14 ve daha üst eğitime sahip kadın sayısı 5’tir.

Erkeklerin büyük çoğunluğu 800-1.599 TL gelir düzeyine sahip ve SGK’lı kişilerdir. Bunların 346’sı evli, 144’ü bekâr, 13’ü boşanmıştır. Kadınlar arasında da genel eğilim benzer olmakla birlikte kimi farklılıklar söz konusudur. 800-1.599 TL gelire sahip ve SGK’lı kadınların 324’ü evli, 119’u bekâr ve 32’si boşanmıştır. Ancak boşanmış kadınların çoğunluğu 799 liranın altında gelire sahiptir (f=35). Kadınlar arasında 799 TL ve altında gelire sahip bekârların sayısı 51 ve evlilerin sayısı da 364’tür. Bu sayılar erkeklerde 29’a 130 şeklindedir; yani daha azdır. Başka bir deyişle kadınların gelir düzeyi, erkeklere göre düşüktür.
Bölgeler bazında gelir düzeyine bakıldığında en yüksek SGK’lı oranının Marmara Bölgesi’nde olduğu anlaşılmaktadır (f=685; %88,6). En düşük SGK’lı oranı ise Akdeniz Bölgesi’ndedir (f=253, %71,7). Bölgeler arasında SGK’lı ortalaması %80,3’tür. Yeşil kart oranı en yüksek Güneydoğu Anadolu Bölgesi’nde çıkmaktadır (f=60, %33,7). En düşük ise Marmara Bölgesi’ndedir (f=6, %0,8). Bölgeler arasındaki yeşil kart ortalaması %8,3’tür. “Sigortam yok” diyenlerin en yüksek oranda olduğu bölge ise Güneydoğu Anadolu’dur (f=24, %13,5). Bölgeler arasındaki ortalama ise %8,6’dır. Özel sağlık sigortasının en yüksek oranda görüldüğü bölge de Marmara’dır (f=27, %3,5).
Bölgeler bazında diplomasız olanların en yüksek oranda olduğu yer Güneydoğu Anadolu’dur (f=40, %22,3). En düşük olduğu bölge de Marmara’dır (f=22, %2,8). Ankete katılanlar arasında diplomasızlık oranın ortalaması % 7’dir. Diğer eğitim seviyeleri için de en düşük bölge Güneydoğu Anadolu, en yüksek bölge ise Marmara’dır.

Bölgeler bazında sosyal güvenlik durumlarına bakıldığında; genel eğilim %80,3 SGK, %8,6 “sigortam yok”, %8,3 Yeşil Kart ve %2,9 diğer sağlık sigortaları şeklindedir. Buna karşın Akdeniz, Güneydoğu Anadolu ve Doğu Anadolu’da Yeşil Kartlıların oranı ikinci sırada gelmektedir; sigortasızların oranı daha düşüktür. Ege’de Yeşil Kart ve sigortasız oranı aynı düzeydedir (%9,3). En yüksek SGK’lı oranı Marmara (f=685, %88,6), İç Anadolu (f=376, 85,8) ve Karadeniz’dedir (f=198, %84,6). En yüksek Yeşil Kart oranı %33,7 (f=60) ile Güneydoğu Anadolu’dadır. “Sigortam yok” diyenlerin oranı da yine Güneydoğu Anadolu’da en yüksek seviyededir (f=24, %13,5).

Öte yandan anket verilerinin elde edilmesinin ardından belli başlı anket sorularından ve medya ile sağlık profesyonelleriyle yapılan görüşmelerde kullanılan sorulardan hareketle, anket sorularından elde edilen yanıtların belli başlı ya da kimi nedenlerini ortaya koyabilmek ve daha ortaya çıkan bulguları daha iyi yorumlayabilmek adına kazara örneklem yöntemiyle Eskişehir, Bursa, Ankara, İzmir, İstanbul, Samsun ve Ağrı illerinden yaşları 18 ile 65 yaş arasında değişen toplam 45 kadın ve 30 erkekle yüz yüze görüşmeler gerçekleştirilmiştir.


Bu kişilerden alınan yanıtlar aşağıda açıklanan anket sorularına ilişkin bulguların ardından “örnek ifadeler” şeklinde sınıflandırılarak değerlendirilmiştir.