Tablo
236.Televizyonlardaki
sağlık konulu haber ya da programları izler misiniz? İzlerseniz ne sıklıkta izlediğinizi
söyler misiniz?
|
Soru 10. Televizyonlardaki sağlık konulu haber ya
da programları izler misiniz? İzlerseniz ne sıklıkta izlediğinizi söyler
misiniz?
|
Frekans
|
%
|
|
Hiç izlemem
|
985
|
39,6
|
|
Ara sıra, zaman zaman izlerim
|
795
|
31,9
|
|
Genellikle, çoğu zaman izlerim
|
488
|
19,6
|
|
Merak ve ihtiyaç durumunda izlerim
|
222
|
8,9
|
|
TOPLAM
|
2490
|
100
|
Demografik özellikler bağlamında cinsiyet değişkene göre
erkek katılımcıların yarıya yakını “Hiç izlemem” yanıtını verirken (f=599,
%48,3), kadınlarda bu oran daha düşüktür (f=386, %30,9). Televizyon yayınlarını
“Genellikle, çoğu zaman izlerim” diyen kadınların oranı da %24,8 (f=310), erkeklerden yüksektir (f=178,
%14,4). Bu sonuçlar, kadınların sağlık konulu yayınları önemli oranda
erkeklerden daha fazla izledikleri şeklinde yorumlanabilir. Aynı şekilde “Ara
sıra izlerim” diyen kadınların oranı (f=434, %34,7) da erkeklerden (f=361,
%29,1) yüksektir. Dolayısıyla televizyondaki sağlık konulu yayın içeriklerine
karşı kadın izleyicilerin daha fazla ilgi gösterdikleri söylenebilir.
Medeni durum açısından yanıtlar değerlendirildiğinde bekâr
katılımcıların yarıdan fazlasının bu yayınları “Hiç izlemediği” belirlenmiştir
(f=396, %51,6). Bekâr katılımcıların %10,8’i (f=83) ise “Genellikle, çoğu zaman
izlerim” yanıtını vermiştir. Buna karşılık “Genellikle, çoğu zaman izlerim”
yanıtının en yüksek alındığı grup, boşanmış/ dul katılımcılardır (f=34, %30,9).
Evlilerin genellikle izleme oranı %22,9 (f=369) ve ara sıra izleme oranı da
%33,7’dir (f=543). Merak ve ihtiyaç durumunda izleme oranı evlilerde kısmen
(1-2 puan farkla) daha yüksektir (f=147, %9,1).
Eğitim düzeyi bağlamında “Genellikle, çoğu zaman izlerim”
diyenler arasında %23,6 ile (f=300) ilköğretim mezunlarının oranı daha
yüksektir. Bu oran, lise mezunları arasında %17,6 (f=115) ve daha üstü eğitime
sahip kişiler arasında % 13,3’e (f=51) düşmektedir. Hiç izlemediğini ifade
edenlerin en yüksek olduğu grup ise en üst seviyede eğitime sahip kişilerdir
(f=188, %49,1).
Bölgelere göre televizyon yayınlarının izlenme eğilimi genel
eğilime paralel şekildedir. Bu doğrultuda İç Anadolu Bölgesi’ndeki
katılımcıların yarıya yakını (f=206, %46,8) yayınları hiç izlemediğini
belirtirken, Marmara Bölgesi’nde bu oran, üçte birin üzerindedir (f=279, %35,7).
Genel eğilimden farklı olarak yayınları “Ara sıra, zaman zaman” izleyen
katılımcılar en fazla Güneydoğu Anadolu Bölgesi’ndedir (f=73, %40,8).
“Genellikle, çoğu zaman izlerim” yanıtını en yüksek düzeyde veren bölge ise %
26,8 (f=95) ile Ege Bölgesidir.
Sağlık konulu yayın ve programlar için “Genellikle, çoğu
zaman izlerim” yanıtını veren katılımcıların %24’ünün (f=201) büyükşehirlerde
yaşayanlar olduğu belirlenmiştir. Aynı yanıtı veren katılımcıların %16,3’ü
(f=133) kırda yaşamaktadır. Genel eğilim doğrultusunda da değerlendirildiğinde
büyükşehirden kırsala doğru gidildiğinde sağlık konulu yayınları izlenme
düzeyinde azalma olduğu söylenebilir.
Ankete katılan 24 yaş altındakilerin yarıya yakını (f=264,
%49,9) yayınları “Hiç izlemediğini”
ifade etmiştir. 25-34 yaş grubu için de “Hiç izlememe” oranı %41,7’dir (f=272).
Bu iki grup arasında “Ara sıra izleme” oranları %31 seviyesindedir. Daha üst
yaş gruplarında ise televizyon izleme oranı artmaktadır. 55-64 yaş grubunda
“Genellikle, çoğu zaman izleme” oranı en yüksek seviyededir (f=64, %28,1). Ara
sıra izlerim diyenlerin oranı 35-44 yaş grubunda en yüksek seviyede
bulunmaktadır (f=180, %34,5).
Geliri “799 TL ve altında” olanların yüzde 36,1’i (f=234)
televizyonda sağlık konulu yayınları “Hiç izlemediğini” belirtirken, “3.200 TL
ve üzerinde” olan katılımcıların yarısından fazlası da (f=68, %52,3) aynı
görüşü taşımaktadır. Buna göre gelir düzeyi yükseldikçe yayınların takip edilme
oranının azaldığı söylenebilir. Gelir düzeyi “800- 1566 TL” aralığında olan katılımcıların
yüzde 11,3’ü (f=129) ise diğer katılımcıların aksine yayınları “Merak ve
ihtiyaç durumunda izlerim” yanıtını vermiştir.
Sosyal güvenceye göre yayınların izlenme oranlarında genel
eğilimin “Hiç izlemem” seçeneği üzerinde yoğunlaştığı belirlenmiştir. Bu eğilim
doğrultusunda “özel sağlık sigortası-diğer” güvencelere sahip olan
katılımcıların yarısından fazlası (f=37, % 52,1) “Hiç izlemem” yanıtını
vermiştir. “Hiç izlemem” yanıtını en düşük oranda verenler ise Yeşil Kart
sahipleridir (f=71, %34,8,). Yeşil Kart sahipleri arasında en fazla dile
getirilen yanıt,%36,3 (f=74) ile “Ara sıra, zaman zaman izlerim” yanıtıdır.
“Genellikle çoğu zaman izlerim” yanıtının genel eğilim doğrultusunda yaklaşık
beşte bir oranında tercih edildiği belirlenirken, bu yanıtı en düşük oranda
dile getirenler %9,9 (f=7) “özel sağlık sigortası-diğer” güvencelere sahip
kişilerdir.
Meslekler bağlamında ise işsiz katılımcıların yarısından
fazlası (f=43, %53,1), öğrencilerin ise yarısının (f=130, %50,2) sağlık konulu
yayınları hiç izlemediği belirlenmiştir. Ev hanımlarının %24,3’ü (f=196)
yayınları izlemezken, yüzde 37,4’ü (f=301) “Ara sıra, zaman zaman izlerim”
yanıtını vermiştir. “Genellikle çoğu zaman izlerim” seçeneği de özellikle ev
hanımları arasında yaygındır(f=225, %28). Emeklilerin de yaklaşık dörtte biri
(f=50, %23,7) “Genellikle, çoğu zaman izlerim” yanıtını vermiştir. Buna göre ev
hanımları ve emeklilerin televizyonda yayınlanan sağlık konulu haber ve
programları diğer meslek gruplarına göre daha fazla izlediği söylenebilmektedir.
Özel olarak televizyondaki sağlık konulu yayınları
“Genellikle, çoğu zaman izlerim” diyenlerin demografik özelliklerine bakmak
gerekirse; bu yanıtı verenlerin oranının kadınlar (%25), 55-64 yaş arasındakiler
(%28), en alt gelir grubundakiler (%22) ve orta gelir grubundakiler (1600-2399
TL; %21), Ege bölgesinde (%27), büyükşehirde yaşayanlar (%24), boşanmış/dullar
(%31), ilköğretim mezunları (%24) ve ev hanımları (%28) ile emekliler (%24)
arasında en yüksek seviyede olduğu görülmektedir.
Ele alınan bu soruda, televizyonlardaki sağlık konulu
yayınlara ilişkin olarak “Hiç izlemem” yanıtını verenlere, anketin bu
bölümünde, aşağıda yer alan sorular yöneltilmemiştir. Dolayısıyla bu yayınları
bir şekilde takip ettiğini ifade edenlerle daha sonraki bölüm sürdürülmüştür.
Öte yandan vatandaşlarla gerçekleştirilen görüşmelerde
televizyonlardaki sağlık yayınlarını hangi sıklıkla izledikleri “neden”
sorusuyla birlikte sorulmuştur. Çoğu zaman izleyenlerin verdiği bazı örnek
yanıtlar şöyledir:
- Kanal
geziyorum. Nerede sağlık programı var diye. Sık sık izliyorum (NU, Kadın).
- Her
türlü sağlık programını izlemeye gayret gösteriyorum. Çünkü gündelik hayatta
karşılaştığım sağlık sorunlarının cevaplarını bulabiliyorum (DS, Kadın).
- Haftada
5 gün izlemeye gayret ediyorum (YU, Kadın).
Ara sıra ya da merak, ihtiyaç durumunda izleyenlerin verdiği
bazı örnek yanıtlar şu şekildedir:
- Sağlık
haberlerini nadiren izleyebiliyorum. Fakat sabah ve akşam haberlerini işten geç
gelip erken gitmek zorunda kalmadıkça izleyebiliyorum (NA, Kadın).
- Başına
gelmeyince izlemiyorsun. Başına geldi mi daha çok ilgini çekiyor. (…) Şuram
ağrıyor neden falan diye bakıyorsun. Oranın ağrısı geçince bir daha
bakmıyorsun. Nadiren yani (EG, Erkek).
- Şu
anda öğrenci olduğum için pek fazla takip edemiyorum. Evde olduğum sürece
oldukça fazla takip ediyorum. Çünkü annem sürekli bu tarz programları izliyor.
Ben de izlemek zorunda kalıyorum (AC, Kadın).
- Kendi
takip ettiğim bir program yok fakat karşılaştıkça izlemeye çalışıyorum (GS,
Kadın).
- Denk
gelirse… İzleyecek başka şey yoksa… İlgimi çekerse… Ama pek izlediğim
söylenemez. En son ne zaman izlediğimi hatırlamıyorum (YK, Erkek).
İzleyemeyenler ise şöyle demektedir:
- Takip
edemiyorum. Evimde televizyon yok (KS, Erkek).
- İşimden
dolayı fazla zaman ayıramıyorum (ÜS, Kadın).
- Bu
programlar genelde gündüz kuşağında yer alıyor. Bunu çalışan kişiler fazla
takip edemiyor. Ancak evde kaldığım dönemde (A) programına bakıyordum (SS,
Kadın).
Programları izlemeyenler arasında dikkat çekici başka
nedenler de vardır. Bunlardan ilki programların korku uyandırması, bir diğeri
de doktorların metalaştırılması şeklinde örneklendirilebilir:
- Bir
ara çok izliyordum (A) programını. Bu ara baktım, sürekli problem, sürekli
sağlıksız insanlar. Böyle, insan bulanıyor yani onları izlemekten. Korkuyorsun.
İzlerken, acaba başıma gelir mi diye korkuyor insan. O yüzden izlemiyorum
sağlık programlarını artık… (…) bıktırdı artık yani. Her sabah kahvaltı
yaparken hastaları izlemekten bıkıyor insan. Yani üzülüyorsun hallerine. İster
istemez üzülüyor insan. Doktorların reklamı da var. Doktoru konuk alıyorlar.
Bütün Türkiye hiç tanımıyorsa bile o günden sonra o insanı tanıyor zaten… (SHG,
Kadın).
- İzledikçe
kendimde hastalık aramaya başlıyorum (bu yüzden izlemiyorum) (AZ, Erkek).
- (Doktorlara
güveni sarsıyor bu tür programlar). Mesela pilotu görmezsin böyle. Hani
marangozu görmezsin marangozluk hakkında. Ama yani özellikle doktorun bu derece
metalaştırılması, ne bileyim, hoş değil (EG, Erkek).
