“1.İnternette baktığım sağlık sayfaları sayesinde
sağlığımla ilgili bir rahatsızlığım olduğunu anladım” ifadesine yanıt veren
653 kişinin neredeyse yarıya yakını denilebilecek %43,5’ü (f=284) “Hayır, hiç
katılmıyorum” karşılığını vermiştir. “Evet, aynen katılıyorum” diyenlerin oranı
% 30,5 (f=199) iken, “Kısmen (biraz) katılıyorum” diyenlerin oranı % 26’dır (f=170).
Demografik nitelikler bağlamında cinsiyet, eğitim ve sosyal güvenlik açısından
önemli bir farka rastlanmamıştır.
Buna karşın diğer değişkenler anlamında, genel
eğilimden farklı olarak şu oranlardaki değişiklikler not düşülebilir: Yaş
değişkeni bağlamında 35-44 yaş grubundakilerin “Katılma” oranı genel
ortalamanın üzerindedir (f=45, %34,6). 55-64 yaş grubunda ise “Katılma” oranı
diğer yaş gruplarına oranla en düşük seviyededir (f=2, %11,8). Bu yaş grubunda “Kısmen”
katılma oranı (f=6, %35,3) yüksek çıkmıştır. 65 yaş üzerindeki 2 kişi de “Kısmen”
katıldığını belirtmiştir. 25-34 yaş grubunda (f=107, %45,7) ve 55-64 yaş
grubunda (f=9, %52,9) “Hiç katılmama” oranları yüksek bulunmuştur. “Aynen
katılma” oranı ilköğretim mezunları arasında genel ortalamadan yüksektir (f=65,
%36,5). “Hiç katılmama” yanıtı da lise mezunları arasında genel ortalamadan
yüksektir (f=123, %49,2). En düşük gelir grubunda (799 TL ve altı: f=31, %40,8)
ve 4. Yüksek gelir grubunda (2.400-3.199 TL: f=32, %40,5) “Aynen katılma” oranı
yüksektir. “Hiç katılmama” oranı ise 3. Gelir grubunda (1.600-2.399 TL: f=59,
%55,1) daha yüksektir. İşsizler arasında “Aynen katılma” (f=9, %42,9),
emekliler arasında “Kısmen katılma” (f=6, %31,6) ve ev hanımları arasında da “Hiç
katılmama” (f=66, %53,7) oranları yüksektir. Akdeniz Bölgesi’nde yaşayanlar
arasında “Aynen katılma” (f=37, %38,9), İç Anadolu Bölgesi’nde yaşayanlar
arasında “Kısmen katılma” (f=41, %37,6), Doğu Anadolu (f=12, %52,2) ve
Güneydoğu Anadolu’da (f=13, %59,1) yaşayanlar arasında da “Hiç katılmama”
oranları genel ortalamadan yüksektir. Kırda yaşayanlar arasında “Aynen katılma”
(f=48, %38,1), büyükşehirde yaşayanlar arasında “Kısmen katılma” (f=88, %29,8)
ve kentte yaşayanlar arasında da “Hiç katılmama” (f=125, %53,9) oranları genel
ortalamanın üzerindedir. Yeşil Kart sahipleri arasında da “Aynen katılma” oranı
genel ortalamadan fazladır (f=9, %37,5). İnternetteki sağlık konulu haber ve
yazılara güvenme düzeyi ile bu ifadeye verilen yanıtlar karşılaştırıldığında;
çapraz tablo verilerine göre, ifadeye katılanlar arasında en yüksek oranın “Oldukça
güvenenler” arasında olduğu belirlenmiştir (%51,8). İfadeye katılmayanlar
arasında ise gazete içeriklerini kısmen güvenilir bulanların oranı yüksektir
(%41,3). Öte yandan güven düzeyleri açısından bakıldığında ise gazete
içeriklerine pek güvenmeyenlerin ifadeye en yüksek oranda katılmadıkları
anlaşılmıştır (%58,9).
“2. Hangi hastanenin, doktorun veya sağlık ürünün daha
iyi olduğunu öğrendim" ifadesine 652 kişi yanıt vermiştir. Yanıtlar
"Evet, aynen katılıyorum" ve "Hayır, hiç katılmıyorum"
seçenekleri arasında eşit (f=231, %35,4) dağılım gösterirken, "Kısmen
(biraz) katılıyorum" yanıtı daha düşük düzeyde kalmıştır (f=190, %29,1).
Çapraz tablolar bağlamında ise genel eğilimden farklılaşan noktalarda şunlar
belirtilebilir: Cinsiyet değişkeni bağlamında “Hiç katılmıyorum” yanıtını veren
kadınların oranı (f=132, %39,3) genel ortalamadan fazladır, erkeklerin ise
düşüktür (f=99, %31,3). Yaş değişkeni bağlamında 45-54 yaş grubundakilerin “Aynen
katılma” oranı genel ortalamanın üzerindedir (f=24, %42,1). Eğitim değişkeni
anlamında diplomasız olanların 2’si “Aynen katılıyorum”, 2’si “Kısmen
katılıyorum” ve 1’i de “Hiç katılmıyorum” demiştir. Gelir grupları anlamında en
alt seviyedeki 799 TL ve altındakiler (f=30, %39,5), 4. Grup (2.400-3.199 TL: f=34,
%43) ve en üst grup (3.200 TL ve üzeri: f=25, %38,5) “Aynen katılıyorum”
yanıtlarıyla genel ortalamanın üzerine çıkmışlardır. “Hiç katılmıyorum”
yanıtının ortalaması ise 1.600-2.399 TL düzeyine karşılık gelen 3. Grup gelir
düzeyi genel eğilimin üzerindedir (f=48, %44,9). Bu ifadeye “Hiç katılmama”
oranı Yeşil Kartlılar arasında genel eğilimden daha yüksektir (f=10, %43,5).
Özel sağlık sigortası sahipleri (f=9, %37,5) ve sigortası olmayanlar (f=18,
%36) arasında da “Kısmen” yanıtı öne çıkmaktadır. İşsizler arasında (f=9,
%42,9) ve ev hanımları arasında (f=45, %37,2) “Aynen katılma” daha yüksektir.
Ticari faaliyette bulunanlar arasında (f=26, %34,7) ve işçi-memurlar arasında (f=89,
%31,6) da “Kısmen” yanıtı ortalamanın üzerindedir. Emeklilerde (f=8, %42,1) ve
öğrencilerde (f=54, %41,2)”Hiç katılmama” daha yüksektir. Bölgeler bazında
bakıldığında Akdeniz (f=40, %42,1) ve Güneydoğu Anadolu’da (f=10, %45,5)
yaşayanlar arasında “Aynen katılma” yüksektir. Ege (f=27, %32,5) ve
Karadeniz’de (f=29, %39,2) ise “Kısmen” yanıtı için elde edilen oran daha
yüksektir. Doğu Anadolu (f=14, %60,9) ve Marmara’da (f=99, %40,1) da “Hiç katılmama”
oranı daha yüksek çıkan bölgelerdir. Bölge türü bağlamında ise kırda
yaşayanların “Aynen katılma” (f=51, %40,5) ve “Hiç katılamama” (f=48, %38,1)
oranları genel ortalamanın üzerindedir. “Kısmen” yanıtı da kentte yaşayanlar
arasında daha fazla oranda alınmıştır (f=77, %33,3). İnternetteki sağlık konulu
haber ve yazılara güvenme düzeyi ile bu ifadeye verilen yanıtlar
karşılaştırıldığında, ifadeye katılanlar arasında en yüksek oranın İnternet
içeriklerine “Oldukça güvenenler” arasında olduğu belirlenmiştir (%49,4).
İfadeye katılmayanlar arasında ise gazete içeriklerini kısmen güvenilir
bulanların oranı yüksektir (%43). Öte yandan güven düzeyleri açısından
bakıldığında ise gazete içeriklerine güvenenlerin daha çok ifadeye katıldıkları
(%48,9), pek güvenmeyenlerin ise daha çok ifadeye katılmadıkları (%48,1)
anlaşılmıştır.
“3. Tıbbi (sağlık kurumlarında verilen) tedavi yöntemleri
hakkında artık daha bilgiliyim” ifadesine yanıt veren 652 kişinin yarıdan
fazlası ( f=345, %52,9) "Evet, aynen katılıyorum" karşılığını
vermiştir. "Kısmen (biraz) katılıyorum" yanıtını verenlerin oranı
%32,1 (f=209) iken "Hayır, hiç katılmıyorum" yanıtını verenlerin
oranı %15 (f=98)'de kalmıştır. Demografik nitelikler bağlamında cinsiyet ve
bölge türü anlamında önemli bir farka rastlanmamıştır. Buna karşın değişkenler
için elde edilen oranlar genel ortalama ile karşılaştırıldığında şu noktalar
not edilebilir: Yaş değişkenine göre 35-44 yaş arasındakilerin (f=72, %55,4) ve
45-54 yaş arasındakilerin (f=32, %56,1) “Aynen katılıyorum” yanıtını verme
oranları genel ortalamadan daha yüksek bulunmuştur. İlköğretim mezunlarının (f=99,
%55,9) ve ön lisans ve üstü mezunlarının (f=122, %56) “Aynen katılma” oranları
da genel ortalamanın üzerindedir. Lise mezunları arasında ise “Hiç katılmama”
oranı genel ortalamadan daha yüksektir (f=45, %18). 4. Yüksek gelir grubunda
(2.400-3.199 TL: f=48, %60,8) “Aynen katılma” oranı yüksektir. Sigortası
olmayanlar arasında da “Aynen katılma” oranı genel ortalamanın üzerindedir (f=30,
%60). “Hiç katılmama” ise özel sağlık sigortası sahipleri arasında yüksek
çıkmaktadır (f=5, %20,8). İşsizler arasında “Aynen katılma” oranı yüksektir (f=14,
%66,7). Emekliler arasında “Kısmen” yanıtı öne çıkmaktadır (f=7, %36,8). Ticari
faaliyette bulunanlar arasında ise “Hiç katılmama” oranı daha genel ortalamadan
fazladır (f=15, %20). Bölgeler bazında bakıldığında Marmara Bölgesi’nde
yaşayanlar arasında “Aynen katılma” oranı genel eğilimin üzerindedir (f=149,
%60,3). Ege (f=36, %43,4) ve Karadeniz’de (f=34, %45,9) ise “Kısmen” yanıtı öne
çıkmaktadır. Doğu Anadolu (f=5, %21,7) ve İç Anadolu’da (f=21, %19,4) da “Hiç
katılama” oranları daha yüksektir. İnternetteki sağlık konulu haber ve yazılara
güvenme düzeyi ile bu ifadeye verilen yanıtlar karşılaştırıldığında, üç güven
düzeyinin üçünde de ifadeye katılma oranının yüksek çıktığı belirlenmiştir.
Buna göre İnternet içeriklerine oldukça güvenenlerin %67,8’i, kısmen
güvenenlerin %48,6’sı ve pek güvenmediğini söyleyenlerin de %38,6’sı “Artık
daha bilgili oldukları” ifadesine katılmaktadır. İfadeye katılanların daha çok
güvenenler (%45,8) ve katılmayanların da daha çok kısmen güvenenler (%44,3) ve
pek güvenmeyenler (%42,3) kategorilerinde yüksek çıktığı anlaşılmıştır.
“4. Tıp dışındaki alternatif ya da bitkilerle, otlarla
tedavi yöntemleri konusunda artık daha bilgiliyim” ifadesine 651 kişi yanıt
vermiştir. Bu kişilerin yarıdan fazlası; yani %51,2'si (f=333) "Evet,
aynen katılıyorum derken, "Kısmen (biraz) katılıyorum" diyenlerin
oranı %29,3 (f=191) ve "Hayır, hiç katılmıyorum" diyenlerin oranı da
%19,5 (f=127) şeklinde belirlenmiştir. Demografik nitelikler bağlamında çapraz
tablolarda dikkati çeken noktalar şunlardır: Cinsiyet değişkeni açısından
erkeklerin “Hiç katılmıyorum” yanıtına ilişkin oranı (f=71, %22,5) genel
ortalamadan daha yüksek bulunmuştur. 45-54 yaş grubundakiler arasında (f=32,
%56,1) “Aynen katılma” oranı genel ortalamadan daha yüksektir. 55-64 yaş
grubunda da kişi sayısı az olmakla birlikte “Kısmen” yanıtı ön plandadır (f=7,
%41,2). 24 yaş altındakiler ise tam tersi yönde, “Hiç katılmıyorum” yanıtına
ilişkin genel ortalamanın üzerindeki oranla dikkati çekmektedir (f=45, %21,2).
Eğitim değişkeni açısından ilköğretim mezunlarının genel ortalamadan yüksek
oranda “Aynen katılma” yönünde yanıt verdikleri belirlenmiştir (f=100, %56,5).
Lise mezunları ise genel ortalamadan yüksek oranda “Hiç katılamama” yönünde
görüş açıklamışlardır (f=59, %23,7). Gelir grupları arasında 4. Grup
(2.400-3.199 TL) “Aynen katılma” yönünde ortalamanın üzerinde bulunmaktadır (f=43,
%54,4). Buna karşın 3. Grup (1.600-2.399 TL) ve en üst düzey (3.200 TL ve
üzeri) gelir grupları da daha yoğun olarak “Hiç katılamama” yönünde ve aynı
oranda (f=25,%23,4) görüş bildirmişlerdir. Sigortası olmayan 30 kişi (%60) ve
Yeşil Kartlı 15 kişi (%65,2) “Aynen katılıyorum” demiştir. Ev hanımları (f=66,
%55) ve emekliler (f=11, %57,9) daha yüksek oranda “Aynen katılıyorum” yanıtı
vermiştir. Ticari faaliyette bulunanlar arasında ise “Hiç katılmama” yanıtının
oranı daha yüksektir (f=17, %22,7). Bölgeler bazında bakıldığında ise Akdeniz (f=58,
%61,1), Güneydoğu Anadolu (f=14, %63,6) ve Marmara’da (f=141, %57,3) yaşayanlar
arasında “Aynen katılma” oranı genel ortalamanın üzerindedir. Karadeniz (f=27,
%36,5) ve İç Anadolu’da (f=24, %22,2) ise “Hiç katılmama” oranı daha yüksektir.
Bölge türü bazında ise “Hiç katılmıyorum” diyenlerin kırda yaşayanlar arasında
genel ortalamadan daha fazla oldukları belirlenmiştir (f=31, %24,6).
İnternetteki sağlık konulu haber ve yazılara güvenme düzeyi ile bu ifadeye
verilen yanıtlar karşılaştırıldığında, üç güven düzeyinin üçünde de ifadeye
katılma oranının yüksek çıktığı belirlenmiştir. Buna göre İnternet içeriklerine
oldukça güvenenlerin %63,1’i, kısmen güvenenlerin %47,1’i ve pek güvenmediğini
söyleyenlerin de %40,1’i “Artık daha bilgili oldukları” ifadesine
katılmaktadır. İfadeye katılanların daha çok güvenenler (%44,3) ve
katılmayanların da eşit oranda kısmen güvenenler (%38,1) ve pek güvenmeyenler
(%38,1) kategorilerinde öne çıktığı anlaşılmıştır.
