1.1. Sunum
Biçimi
Bu başlık altında gazete ve dergi içeriklerinin yayımlandığı
dönem, yayın türü, periyodu, niteliği ve baskı yeri ile yazıların yayımlandığı
sayfa, konumu ve büyüklüğü ayrı başlıklar halinde açıklanmıştır.
1.1.1.Yazı Sayısı ve Yazıların Yayımlandığı Dönem
Basında çıkan sağlık konulu yayınların yayım dönemlerine
göre dağılımı, çalışmada dört ayrı dönem halinde değerlendirilmiştir. Buna göre
sağlık konusunda en çok içeriğin ekim, kasım ve aralık aylarında; eş deyişle
yılın son üç ayında yayımlandığı anlaşılmaktadır (f=11.197; %28,2). Ardından
ocak, şubat ve mart aylarının (f=10.557; %26,6) gelmesi sonbahar gibi kış
aylarının da sağlık haberleri açısından önemli olduğunu, önemli görüldüğünü
göstermektedir. Aşağıdaki tabloda da sunulduğu gibi Ramazan ayı yaz mevsimine
rastlamasına karşın sağlık haberi sayısı en düşük seviyede bulunmuştur.
Frekans
|
%
|
|
Ocak-Şubat-Mart
|
10.557
|
26,6
|
Nisan-Mayıs-Haziran
|
9.304
|
23,5
|
Temmuz-Ağustos-Eylül (Ramazan)
|
8.594
|
21,7
|
Ekim-Kasım-Aralık
|
11.197
|
28,2
|
TOPLAM
|
39.652
|
100,0
|
1.1.2.Yayın Türü, Periyodu, Niteliği ve Baskı Yeri
Çalışmaya konu alınan yazıların %42,9’u (f=17.024) yaygın,
%44,7’si (f=17.707) yerel ve %12,4’ü (f=4.921) de bölgesel niteliktedir.
İncelenen yayın sayısı anlamında bakıldığında ise 358 farklı gazete, 174 gazete
eki, 259 dergi ve 35 dergi ekinde yayımlanan yazılar çalışmaya konu alınmıştır.
Bu yayınlarda incelenen yazıların %78,4’ü (f=31.094) gazete, %12,8’i (f=5.094)
gazete eki, %8,2’si (f=3.232) dergi ve %0,6’sı (f=232) da dergi ekinde yer
bulmuştur.
Yayın Sayısı
|
Yazı Sayısı
|
%
|
|
Dergi
|
259
|
3.232
|
8,2
|
Dergi Ek
|
35
|
232
|
,6
|
Gazete
|
358
|
31.094
|
78,4
|
Gazete Ek
|
174
|
5.094
|
12,8
|
TOPLAM
|
826
|
39.652
|
100,0
|
İncelenen gazete ve dergilerin %85,5’i (f=33.920) günlük,
%7,1’i (f=2.819) aylık ve %5,6’sı (f=2.213) da haftalık periyoda sahiptir.
Günlük yayınların %48,8’i (f=16.568) yerel, %38’i (f=12.883) yaygın, %13,2’si (f=4.469)
bölgesel niteliktedir. Günlük yayınların %88,4’ü (f=29.997) gazete, %11,5’i (f=3.912)
de gazetelerin ekleridir. Aylık yayınlarda ise çoğunluk dergilerdir (f=2.775;
%98,4).
Günlük
|
Aylık
|
Haftalık
|
2 Aylık
|
|||||
Frekans
|
Sütun %
|
Frekans
|
Sütun %
|
Frekans
|
Sütun %
|
Frekans
|
Sütun %
|
|
Yaygın
|
12.883
|
38,0
|
2.432
|
86,3
|
1.447
|
65,4
|
216
|
48,8
|
Yerel
|
16.568
|
48,8
|
208
|
7,4
|
654
|
29,6
|
83
|
18,7
|
Bölgesel
|
4.469
|
13,2
|
179
|
6,3
|
112
|
5,1
|
144
|
32,5
|
TOPLAM
|
33.920
|
100,0
|
2.819
|
100,0
|
2.213
|
100,0
|
443
|
100,0
|
Gazete
|
29.997
|
88,4
|
42
|
1,5
|
1.005
|
45,4
|
2
|
,5
|
Gazete Eki
|
3.912
|
11,5
|
2
|
,1
|
1.025
|
46,3
|
||
Dergi ve Eki
|
11
|
,0
|
2.775
|
98,4
|
183
|
8,3
|
441
|
99,5
|
TOPLAM
|
33.920
|
100,0
|
2.819
|
100,0
|
2.213
|
100,0
|
443
|
100,0
|
Çalışma kapsamında sağlık konulu içeriğin yayımlandığı
belirlenen 256 farklı derginin 188’i yaygın, 47’si yerel ve 24’ü de bölgesel
niteliktedir. Yaygın dergilerde çıkan yazı sayısı 2.612’dir (%80,8). Yerel
dergilerde 286 (%8,8) ve bölgesel dergilerde de 334 (%10,3) yazı içerik
analizine konu alınmıştır. İncelenen dergi eki niteliğindeki yayınların 33’ü
yaygın ve 2’si de yerel niteliktedir. Yaygın dergi eklerinde 228 yazı ve yerel
dergi eklerinde de 4 yazı incelemeye konu edilmiştir.
İncelenen farklı gazete sayısı toplam 358’dir. Bunların
56’sı yaygın, 282’si yerel ve 20’si bölgesel niteliktedir. Yaygın gazetelerde
11.908 (%38,3) yazı, yerel gazetelerde 16.975 (%54,6) ve bölgesel gazetelerde
de 2.211 (%7,1) yazıya içerik analizi uygulanmıştır. Bu gazetelere ait 174
gazete eki bulunmaktadır. Eklerin 90’ı yaygın, 64’ü bölgesel ve 20’si de yerel
gazetelere aittir. Yaygın gazetelerin eklerinde 2.277 (%44,7) yazı, yerel
gazete eklerinde 441 (%8,7) yazı ve bölgesel gazete eklerinde de 2.376 (%46,6)
yazının sağlık konulu yayın olduğu tespit edilerek incelemesi yapılmıştır.
Sonuç olarak 367 yaygın gazete ve dergide 17.025 (%42,9)
yazı, 351 yerel yayında 17.706 (%44,7) ve 108 bölgesel yayında 4.921 (%12,4)
yazı içerik analizi uygulamasında araştırma birimi olarak kabul edilmiştir.
Verilere göre yazı sayısı, yayın sayısıyla oranlandığında,
ortalama olarak elde edilen değerler bağlamında; yaygın ve bölgesel
dergilerdeki sağlık konulu içerik oranının (13,9) yerel dergilerden (6,1)
yaklaşık iki kattan fazla olduğu, yerel gazetelerde (60,2) de sağlık konulu
yayın oranının yaygın (212,6) ve bölgesel (110,6) gazetelerden iki – üç kat
daha az olduğu, buna karşın gazete ekleri anlamında bölgesel gazetelerin (37,1)
yaygın gazetelerden (25,3) de fazla olmak üzere, en yüksek seviyede ortalama
içeriği sahip olduğu söylenebilmektedir.
Yayın Sayısı
|
Yazı Sayısı
|
%
|
Yazı sayısı / Yayın
sayısı (Ortalama)
|
|
DERGİ
|
256
|
|||
Yaygın
|
188
|
2.612
|
80,8
|
13,9
|
Yerel
|
47
|
286
|
8,8
|
6,1
|
Bölgesel
|
24
|
334
|
10,3
|
13,9
|
DERGİ EK
|
35
|
|||
Yaygın
|
33
|
228
|
98,3
|
6,9
|
Yerel
|
2
|
4
|
1,7
|
2,0
|
Bölgesel
|
0
|
0
|
0
|
0,0
|
GAZETE
|
358
|
|||
Yaygın
|
56
|
11.908
|
38,3
|
212,6
|
Yerel
|
282
|
16.975
|
54,6
|
60,2
|
Bölgesel
|
20
|
2.211
|
7,1
|
110,6
|
GAZETE EK
|
174
|
|||
Yaygın
|
90
|
2.277
|
44,7
|
25,3
|
Yerel
|
20
|
441
|
8,7
|
22,1
|
Bölgesel
|
64
|
2.376
|
46,6
|
37,1
|
TOPLAM
|
||||
Yaygın
|
367
|
17.025
|
42,9
|
46,4
|
Yerel
|
351
|
17.706
|
44,7
|
50,4
|
Bölgesel
|
108
|
4.921
|
12,4
|
45,6
|
Gazete ve dergilerin basıldığı yer bağlamında bakıldığında,
incelenen yazıların %53,4’ünün (f=21.162) İstanbul, %12,5’inin (f=4.953) Ankara
ve %6,2’sinin (f=2.446) İzmir’de çıkan yayınlarda yer aldığı belirlenmiştir.
Frekans
|
%
|
|
İSTANBUL
|
21.162
|
53,4
|
ANKARA
|
4.953
|
12,5
|
İZMİR
|
2.446
|
6,2
|
ANTALYA
|
1.809
|
4,6
|
BURSA
|
1.803
|
4,5
|
ADANA
|
1.060
|
2,7
|
KONYA
|
1.018
|
2,6
|
ESKİŞEHİR
|
794
|
2,0
|
DİĞER
|
4.607
|
11,5
|
TOPLAM
|
39.652
|
100,0
|
1.1.3.Yüksek Tirajlı Gazetelerin Durumu
Analizde tirajı 100 binin üzerinde olan yaygın gazetelerdeki
sağlık konulu yayın sayısına ayrıca bakılmıştır. Buna göre tirajı 100 binin
üzerinde olan 16 farklı gazetede 6.981 sağlık konulu yazı tespit edilmiştir. Bu
sonuçlar da incelenen tüm yazıların %17,6’sının yalnızca ikisi spor gazetesi
niteliğinde olan bu 16 gazeteden elde edildiğini göstermektedir. Söz konusu
gazeteler ayrı olarak incelendiğinde; en çok sağlık konulu yayının ana gazete
bağlamında Habertürk’te yayımlandığı belirlenmiştir (f=651; %9,3). Buna
karşılık en çok sağlık konulu yazının çıktığı gazete eki ise Milliyet olmuştur (f=464;
%6,6). Ana gazete ve ekleri bir arada değerlendirildiğinde ise en çok yazının
yine Habertürk’te çıktığı (f=1.005; %14,4), ardından ise Milliyet’in geldiği
görülmüştür (f=712; %10,2).
ANA GAZETE
|
Frekans
|
%
|
HABERTÜRK
|
651
|
9,3
|
GÜNEŞ
|
584
|
8,4
|
POSTA
|
530
|
7,6
|
TAKVİM
|
446
|
6,4
|
SÖZCÜ
|
411
|
5,9
|
TÜRKİYE
|
352
|
5
|
STAR
|
348
|
5
|
SABAH
|
326
|
4,7
|
HÜRRİYET
|
270
|
3,9
|
ZAMAN
|
262
|
3,8
|
MİLLİYET
|
248
|
3,6
|
YENİ ŞAFAK
|
243
|
3,5
|
VATAN
|
228
|
3,3
|
AKŞAM
|
167
|
2,4
|
FANATİK
|
3
|
0
|
FOTOMAÇ
|
2
|
0
|
EKLER
|
||
MİLLİYET EKLERİ
|
464
|
6,6
|
HABERTÜRK EKLERİ
|
354
|
5,1
|
HÜRRİYET EKLERİ
|
325
|
4,7
|
SABAH EKLERİ
|
261
|
3,7
|
TAKVİM EKLERİ
|
203
|
2,9
|
POSTA EKLERİ
|
80
|
1,1
|
ZAMAN EKLERİ
|
68
|
1
|
VATAN EKLERİ
|
51
|
0,7
|
STAR EKLERİ
|
39
|
0,6
|
YENİ ŞAFAK EKLERİ
|
34
|
0,5
|
AKŞAM EKLERİ
|
31
|
0,4
|
TOPLAM
|
6.981
|
100,0
|
1.1.4.Yazıların Yayımlandığı Sayfa, Konumu ve
Büyüklüğü
Gazeteler ve eklerinde yayımlanan yazıların 490’ı, bir
gazetenin en önemli haberlerinin yayımlandığı yer denilebilecek vitrin
sayfasında en öne çıkarılan haberlerin bulunduğu kısım olan “sürmanşet”ten
verilmiştir. En önemli ana habere konu edilen; eş deyişle “manşet”ten
yayımlanan sağlık haberi sayısı 447’dir. Bunlar dışında da sağlık haberlerinin
üçte birden fazlasının (f=14.299; %39,5) bir gazete sayfasında en önemli
haberlerin bulunduğu üst kısımda yayımlandığı söylenebilmektedir. Tam sayfa
şeklinde yayımlanan 382 sağlık yazısı da bulunmaktadır.
Öte yandan dergilerdeki yazıların 27’si kapak sayfasında,
3.438’i de iç sayfada yer bulmuştur.
Frekans
|
%
|
|
Üç Kısım
|
14.299
|
39,5
|
Orta/Göbek
|
11.211
|
31,0
|
Alt kısım
|
9.358
|
25,9
|
Sürmanşet
|
490
|
1,4
|
Manşet
|
447
|
1,2
|
Tam sayfa
|
382
|
1,1
|
TOPLAM
|
36.187
|
100,0
|
Sürmanşette yayımlanan haberlerin %45,3’ü yerel, %35,5’i
yaygın ve %19,2’si bölgesel yayınlarda yer almıştır. Manşette de yerel
gazeteler ön plandadır. Manşet haberlerin %47,7’si yerel, %26,6’sı bölgesel ve
%25,7’si de yaygın gazetelerde bulunmaktadır.
Sağlık konulu yazıların sayfada kapladıkları alan itibarıyla
büyüklüklerine bakıldığında gazetelerde en çok 50 sütunXsantimetre (stXcm) ve
altında büyüklüğe sahip yazıların çıktığı belirlenmiştir (f=13.138; %36,3).
Yaklaşık olarak bir gazetede tam sayfa haberin yaklaşık 450 stXcm olduğu kabul
edilirse; 401-450 arasında 102, 451-500 arasında da 237 gazete yazısının
bulunduğu görülmektedir.
Dergi sayfalarında bir yazının birkaç sayfa uzunlukta devam
ettiği düşünülürse bir gazete sayfasından çok daha büyük alanı kaplayan
nitelikte (501 stXcm ve üzeri) 381 yazının (%11) bulunduğu anlaşılmaktadır.
Yayınların niteliği (yaygın, yerel, bölgesel) bağlamında da
bu oranların önemli bir değişiklik göstermediği belirlenmiştir.
GAZETE
|
DERGİ
|
|||
Frekans
|
%
|
Frekans
|
%
|
|
50 ve altı
|
13.138
|
36,3
|
629
|
18,2
|
51-100 arası
|
11.709
|
32,4
|
312
|
9,0
|
101-150 arası
|
5.928
|
16,4
|
559
|
16,1
|
151-200 arası
|
2.521
|
7,0
|
496
|
14,3
|
201-250 arası
|
1.325
|
3,7
|
127
|
3,7
|
251-300 arası
|
610
|
1,7
|
373
|
10,8
|
301-350 arası
|
328
|
,9
|
301
|
8,7
|
351-400 arası
|
171
|
,5
|
113
|
3,3
|
401-450 arası
|
102
|
,3
|
78
|
2,3
|
451-500 arası
|
237
|
,7
|
95
|
2,7
|
501 ve üzeri
|
119
|
,3
|
381
|
11,0
|
TOPLAM
|
36.188
|
100,0
|
3.464
|
100,0
|
