- Pelin Öğüt: Peki nasıl oldu bu süreç,
sağlık alanında neler oldu?
- Mustafa Sütlaş: Bu süreçte 2 tane
faktör var. Bir tanesi piyasalaşma gerçekten çok baskın. İkincisi gazetelerin
gazeteciliğe bakış açılarına paralel olarak değişti. Gazeteler sattıkları
gazete sayısıyla yaşayan, geçinen organlar, araçlar değiller. Dünya bunu
tartışıyor, bugün gelinen nokta da orası, elektronik ortamın da sağladığı
birtakım olanaklar var, birtakım farklı yapılar var. Bu da kendi içinde
dönüşüyor değişiyor. Yani başka türlü bir haberciliğe geçerek onu yaratmaya
çalışarak bunu tartışmak ve buna çözüm bulmak, olanın üzerinden gidip ona
birtakım tanımlar getirip, onun üzerinden böyle olsa daha iyi olur, bunu
uğraşalım yapalım noktasından bir ileri aşamaya geçmek lâzım. Yani hak
haberciliği, alternatif medya ya da yurttaş gazeteciliği bu anlamda. Ben
hekimim 15 yıldır medya faaliyetinin içindeyim hasta hakları, sağlık haklarıyla
ilgili birtakım sivil örgütlenmelerin içinden geliyorum. En ideal haberde bile,
haberciliğin de bütün kurallarını sağlamış haberde bile bakış açısı başka bir
yerden bakış açısı. Hizmeti alanın gözünden, hizmeti alanın tarafından bir
sunum söz konusu değil. Oysa ihtiyaç burası. Dün BBC’den bir haber, doktorlar
kendi rahatsızlıklarında yaptıkları işleri aynı hastalığı geçiren hastalara
yapmıyorlar ya da tam tersi hastalara verdikleri tedaviyi ya da yöntemi
kendileri aynı hastalıklara maruz kaldıkları zaman yapmıyorlar. Bu doğrudur, bu
gerçektir, bir sürü nedeni var. Ama bu nedenlerin içinde o haberin sonunda da
vurgulanan şey çok önemli. Burada doktorun veya sağlık teşkilatının ya da bütün
bu organizasyonun, sistemin tümünün başka bir yerde bir sağlıkla ilgili
iyileştirmenin yardımcısı destekçisi, belirleyeni, -satanı, kazananı değil-
pozisyonuna getirmek lâzım. Bütünü
oradan oluşturmak esasında gerekiyor. Karar süreçlerine nasıl katacağız? Bunun cevabı hekim kadar teknik terimleri
olmayabilir ama; durumla ilgili onu bilgilendirmeli, kim bunun araçları,
birincisi hekim, ikincisi ama önemlilerinden bir tanesi bu bilgiye erişim
araçları. Nedir bunların arasında bir tanesi de medya. Buradan kurguladığınız
zaman, buradan baktığınız zaman esasında çözümü kendi içinde. Ben şimdi eskiden
haberin içeriğine, kurallarına bakıyordum, şimdi medyada, İnternette altına ne
yazılmış ona bakıyorum, haber orada çünkü. Problem de orada, haberden algılanan
da orada, yansıtılan da orada. Yorum da değil aslında, yani hem bilgi var
içinde, hem ihtiyacın tarif edilmesi var, hem de bakılan yer var, başka bir
yerden bakıyor orada. Yani sadece yorum deyip hani, haberci gazeteci de yorum
yapar, haberi de anlatsın, sonuna kadar yorumunu da yapsın, orada problem yok,
ama bütün o oluşan şey hakikaten nereye değiyor hayatta.
- Mustafa Sütlaş: İnsanın yaşamında
nereye değiyor. Kanser haberini alalım, bulaşıcı hastalık haberini alalım,
sağlık sistemiyle ilgili haberi alalım ya da para kazanılan araç gereçle ilgili
başka bir şeyi ele alalım. Sabahki tartışmadaki, benim haber dediğim şeylerdeki
haber deme gerekçem de bu. Ya olumludur ya olumsuzdur ama bekleyen alan oradan
kendi hayatına dair bir şeyi öğrenmiş oluyor. Ya da bildiğini reddeden bir
noktaya gelmiş oluyor. Olumlu ya da olumsuz fark etmez. Şimdi burada o zaman
şeyi de kolaylaştırmış oluruz bence sağlık muhabirine verdiğimiz yükü, sorumluluğu,
yapmakla ilgili gerekli zorlamaları da belki bir miktar kolaylaştırmış oluruz.
