Katılımcıların %38,2’si (f=332) “Birkaç kez fayda gördüm”,
%31,9’u (f=277) “Ne fayda ne zarar gördüm, %15,2’si (f=132) ise “Çoğunlukla
fayda gördüm”, %12,7’si (f=110) “Bazen fayda bazen zarar gördüm” yanıtını
vermiştir. “Birkaç kez zarar gördüm” diyenlerin oranı %1,5 (f=13); “Çoğunlukla
zarar gördüm” diyenlerin oranı ise %0,5 (f=4) olarak tespit edilmiştir.
|
Soru 23. (Tedavi uygulayanlara) Bu uygulamadan fayda
ya da zarar gördünüz mü?
|
Frekans
|
%
|
|
Birkaç kez fayda gördüm
|
332
|
38,2
|
|
Ne fayda ne zarar gördüm
|
277
|
31,9
|
|
Çoğunlukla fayda gördüm
|
132
|
15,2
|
|
Bazen fayda bazen zarar gördüm
|
110
|
12,7
|
|
Bir kaç kez zarar gördüm
|
13
|
1,5
|
|
Çoğunlukla zarar gördüm
|
4
|
0,5
|
|
TOPLAM
|
868
|
100
|
Demogafik özellikler
açısından bu soruya verilen yanıtlara bakıldığında; cinsiyet değişkeninin önemli
bir fark yaratmadığı anlaşılmaktadır. Genel dağılıma paralel olarak eerkek
katılımcıların %34,8’i (f=131) ve kadın katılımcıların ise %40,9’u (f=201)
medyadan öğrenerek uyguladıkları tedaviden “Birkaç kez fayda gördüm” yanıtını
vermişlerdir. Dolayısıyla birkaç kez fayda görme oranı kadınlarda daha
yüksektir.
Ankete katılanların yaş dağılımı açısından da önemli bir
farklılığa rastlanmamıştır. Medeni durum
açısından da verilen yanıtlar arasında önemli bir fark yoktur. Yalnızca
“Boşanmış/ Dul” olanların en çok verdikleri yanıt genel tabloda ikinci sırada
gelen “Ne fayda ne zarar gördüm” yanıtıdır (f=12, %37,5). Genel tabloda
öne çıkan ilk yanıt bu grup için ikinci sıradadır.
Katılımcıların eğitim düzeyleri dikkate alındığında bu
soruya verilen yanıtların yalnızca diplomasız/okuryazar olmayan grup açısından
farklılık gösterdiği belirlenmiştir. Genel tabloda en çok yinelenen “Birkaç kez
fayda gördüm” yanıtı, bu grupta yer alan 9 kişi(%23,1) arasında (ikinci
sırada), genel tabloda ikinci sırada gelen “Ne fayda ne zarar gördüm” yanıtı
ise bu grupta 17 kişi (%43,6) tarafından (ilk sırada) dile getirilmiştir.
Meslekler açısından ele alındığında genel tablodan
farklılaşan tek grubun öğrenciler olduğu tespit edilmiştir. Genel tabloda elde
edilen ilk yanıt, öğrenciler tarafından ikinci sırada dile getirilmiştir (f=34,
%28,6). Öğrenciler arasında en çok verilen “Ne fayda ne zarar gördüm” yanıtı
ise genel tabloda ikinci sıradadır (f=44, %37). Ayrıca “Birkaç kez fayda
gördüm” yanıtına en yüksek katılım oranı da işsiz katılımcılar arasındadır (f=16,
%48,5).
Ankete katılanların toplam hane halkı gelirleri açısından bu
soruya verdikleri yanıtlar karşılaştırıldığında, tüm gelir grubundaki yanıtlar,
ülke geneli ile paralellik göstermektedir. Alt üç gelir grubunda “Birkaç kez
fayda gördüm” ile “Ne fayda ne zarar gördüm” cevaplarının oranları birbirine
yakınken, gelir düzeyindeki artışla birlikte bu iki cevap arasındaki oranlar
farklılaşmaktadır. Üst iki gelir gurubunda “Birkaç kez fayda gördüm” cevabında
katılım artarken, “Ne fayda ne zarar gördüm” cevabına katılım ise azalmaktadır.
Bu doğrultuda en üst gelir grubundaki bireylerin “Birkaç kez fayda gördüm”
yanıtını verme oranı %56,8 (f=25) iken “Ne fayda ne zarar gördüm” yanıtını dile
getirme oranı %15,9’dur (f=7).
Katılımcıların sosyal güvenlik durumları dikkate alındığında
bu soruya verilen yanıtların yalnızca “Özel sağlık sigortası sahipleri ve diğer
sigortalara sahip kişiler” açısından farklılık gösterdiği anlaşılmıştır. Bu
gruptaki kişiler daha çok “Ne fayda ne zarar gördüm” demişlerdir (f=10, %43,5). Bu gruptaki kişiler için ülke
genelinde en çok verilen yanıt olan “Birkaç kez fayda gördüm” yanıtı, ikinci sırada gelmektedir (f=9, %39,1).
Ayrıca Yeşil Kartlıların da “Birkaç kez fayda gördüm” ve “Ne fayda ne zarar
gördüm” ifadelerine katılım oranları eşittir (%31,7, f=19).
Coğrafi bölgelere göre verilen yanıtlar değerlendirildiğinde
genel tablodan önemli oranda ayrılan bölgelerin Doğu Anadolu ve Karadeniz
olduğu anlaşılmaktadır. Doğu Anadolu
Bölgesi’nde en fazla verilen yanıt, genel tabloda ikinci sırada gelen “Ne fayda
ne zarar gördüm” yanıtıdır (f=12, %35,3). Ayrıca tüm bölgeler arasında
“Çoğunlukla fayda gördüm” yanıtına en yüksek katılım da yine bu bölgede
gerçekleşmiştir (f=7, %20,6). Karadeniz Bölgesi’nde de en fazla verilen yanıt,
genel tabloda ikinci sırada gelen “Ne fayda ne zarar gördüm” yanıtıdır (f=17,
%40,5).
Bölge türü anlamında ise kentte yaşayanların vermiş
oldukları yanıtların genel tablodan farklı olduğu görülmektedir. Kentte
yaşayanlar daha çok ülke geneli için ikinci sıradaki “Ne fayda ne zarar gördüm”
yanıtını vermişlerdir (f=125, %37,1).
Öte yandan vatandaşlarla gerçekleştirilen görüşmelerde
medyadan öğrendikleri bilgi ya da tedavileri uygulayıp uygulamadıkları, fayda
ya da zarar görüp görmedikleri sorusuyla birlikte yöneltilmiştir. Yanıtlar daha
çok insanların kendilerine bitkisel ya da doğal yöntemleri denediklerini ancak
yine de temkinli yaklaşanların olduğunu ortaya koymaktadır. Örnek olabilecek bazı
yanıtlar şöyle sıralanabilir:
- Fayda
gördüm, görmez miyim? Mesela bir yerde günde 2 litre su tüketilmesi gerektiği
yazıyordu. Sabah kalktığınızda 2 bardak su için diyordu. Yatmadan önce bir
bardak su için diyordu. (…) Mesela bunu hayata geçirdim. Şimdi çok su
tüketiyorum (Aİ, Kadın).
- Çok
faydasını gördüğüm oldu. Mesela zencefil çayının öksürüğe iyi geldiğini okuyup
bunu denedim. Gayet iyi sonuç aldım (İZ, Erkek).
- Uygularım.
Kalp damarla ilgili Dr. (Ö)’nün (P) bitkisel ilacını kullandım. Fayda gördüğüme
inanıyorum. Karışık bitkilerden oluşan yine bitkisel ilaç kullandım,
Kütahya’dan getirtmiştik. Onun da faydasını gördüğüme inanıyorum (ÇD, Erkek).
- Elimdeki
imkânlar doğrultusunda uyguluyorum. Bir ara başım çok ağrıyordu. (A)
programında baş ağrısını gidermek için bir masaj tekniği anlatılıyordu. Bir
yandan izleyip bir yandan da başıma masaj yaptım. Çok şükür bir saat içinde
sonucunu aldım. Dayanılacak bir baş ağrısı değildi (LUB, Erkek).
- (…)
Brokoli kürü iyi geldi… (Çeşitli bitkileri) belli dozlarda çok aşırıya gitmemek
üzere evde bulundururum devamlı (BY, Erkek).
- Mesela
televizyondan (E)’nin verdiği bitkisel çayları hazırlıyorum. Mesela düzenli
yeşil çay içmek. Anti oksidan etkisi olduğunu biliyorum. Bunu her gün düzenli
yapıyorum. Faydası çok fazla (YU, Kadın).
- Gazetede
okuduğum bir öneriyi uyguladım. Limon suyu, sarımsak ezmesini sütle birlikte
içmeyi öneren bir tarifti. Damarları açtığı yazıyordu. Bu tarifi 2 ay boyunca
uyguladım.(…) Faydası oldu mu emin değilim. Zararı ise ağızda sarımsak kokusu
olması ve çevredekilerin bundan rahatsız olması (AS, Erkek).
- Kabızlık
için çok şeyler var uyguladığım. Evet, bir de uyku için mesela. Hangi çayları
karıştırsam mesela? Fayda gördüm (NB, Kadın).
- Evde
tedavisi mümkün görülen konularda uygularım. (…) 10 aylık bebeğim ishal ve
ateşle birlikte sorun yaşadı. Bildiğim yöntemleri denedim. Bunun dışında hemen İnternetten
bu durumlarda ne yapıldığına baktım. (…). Pazar günü olması nedeniyle bu
yöntemleri denedim. Ertesi gün de hemen doktorumuza ulaştım (SS, Kadın).
- Mesela
soğan kürü diye bir şey yaptım, endometrioma iyi geldi. Valla ben gerçekten çok
iyi sonuçlar aldım ondan. Çok mantıklı gelmemişti bana okuduğum zaman ama
sonuçları güzeldi. Şimdi herkese tavsiye ediyorum (NTS, Kadın).
- Bir
dergide spor sakatlanmalarıyla ilgili birkaç bilgiyi uyguladım ve fayda gördüm.
Kısa sürede iyileştim (CD, Erkek).
- Çok
ciddi hastalıklar olmamak şartıyla tedavileri uygularım. Daha çok cilt
problemleri açısından evdeki bazı doğal malzemelerden peeling veya saç bakım
kürleri yaparım. Bunlar açısından herhangi bir zarar görmedim (GS, Kadın).
- Migrenle
ilgili şeyleri yaptım, zarar görmedim, fayda gördüm (NB, Kadın).
- Uyguladım.
36. Haftada sezaryen olmam gerektiğini araştırdım. Onlarla konuştum. Ben
araştırmasam, doktorlara sormasam belki de düşük olmuştu. Doktorları ben
yönlendirdim. Erkenden sezaryen olmam gerektiğini söyledim. Ben son kararı İnternetten
araştırarak verdim (GÖ, Kadın).
- Uyguluyorum.
Ben hiçbir zarar görmedim. Söylenenleri yapıyorum. Rahatladım mı, evet
rahatladım. (…) Belki psikolojik olarak bilmiyorum (SHG, Kadın).
- Bazen
uyguladığım oluyor ama ben daha çok bulunduğum yerdeki eczanelere gidip sorumu
anlatarak ilaç alıyorum. Bir keresinde televizyonda maydanoz suyu ile
zayıflayabileceğimi izlemiştim ve her gün, doktorun anlattığı şekilde bu suyu
içtim. O ara gözle görülür derecede zayıflamıştım (NA, Kadın).
- Çok
dinlerim ama uygulamam. Bazen uygularım. Bitki çayları, gördüğüm bazı
hareketleri uygularım zaman zaman. Hiçbir zararını görmedim. Fayda gördüm
sayılır. Etkili olduğuna inanıyorum (NU, Kadın).
- Basit
konularda uygulamalarda bulunuyorum. Örneğin cilt bakımı için çeşitli kürler
veriliyor. Bunları uygulamakta sakınca görmüyorum (BT; Kadın).
- Birinci
kendimde uygularım, faydası olursa yapın derim. Mesela çörek otu diyor. Ben onu
bir 15-20 gün içerim, bana faydası var mı yok mu görürüm. Onu araştırırım İnternetten
neresine yarıyor, ne yapacak, mesela faydası zararı ne yazıyor, onları okurum,
ona göre içerim. Ama bana bir defa bile yaramazsa onu uygulamam (AÇ, Kadın).
- Meraktan
dolayı uygularım ama kısa sürede bıktığım için ertelerim ya da tamamen
bırakırım (NAG, Kadın).
- Deneme
amaçlı uygularım. Ya öyle bir saplantım yok (AY, Erkek).
Diğer önemli bulunan bazı yanıtlar da şöyledir:
- Aklıma
yatarsa uygularım… Zarar da gördüm, fayda da gördüm (EK, Kadın).
- Okurum
ama uygulamam. Herkesin rahatsızlığı başka olur çünkü. Şimdi ona güvenip nasıl
uyguyayım ben? (…) o ilaç yarar ama bana kuvvetli gelir, ben içmem. (…) O
kiloları okuyorum ama (…) uygulamaya geçmedim. Aa ölenler kalanlar da oluyor
(…) ama göz atarım kaç kilo vermiş, nasıl gitmiş diye (AÇ, Kadın).
- Doktoruma
danışmadan hiçbir şey uygulamam (AC, Kadın).
