2.7. Gazete, dergi, televizyon ya da İnternetten (herhangi birinden) tanıdığınız bir doktora ya da uzmana sağlığınızla ilgili olarak danışmak ya da görünmek için gittiniz mi ya da gitmek istediniz mi?

Bu soruya ankete katılanların %97,8’i (f=2448) yanıt vermiştir. Verilen yanıtların frekans dağılımına göre katılımcıların büyük çoğunluğu “Hayır gitmedim”(f=2023, %82,6) demiştir. Yaklaşık her 10 kişiden biri ise “Gitmek istedim ama gidemedim” yanıtını vermiştir(f=260, %10,6). “Evet, gittim” diyenlerin oranı ise %6,7’dir (f=165). Medyanın davranış değişikliği etkisini ortaya koyan bu yanıt tabloda gri renkte zeminle vurgulanmıştır.



Tablo 225.Gazete, dergi, televizyon ya da İnternetten (herhangi birinden) tanıdığınız bir doktora ya da uzmana sağlığınızla ilgili olarak danışmak ya da görünmek için gittiniz mi ya da gitmek istediniz mi?
Soru 24. Gazete, dergi, televizyon ya da İnternetten (herhangi birinden) tanıdığınız bir doktora ya da uzmana sağlığınızla ilgili olarak danışmak ya da görünmek için gittiniz mi ya da gitmek istediniz mi?
Frekans
%
Hayır, gitmedim
2023
82,6
Gitmek istedim ama gidemedim
260
10,6
Evet, gittim
165
6,7
TOPLAM
2448
100

Demografik özellikler bağlamında bu soruya verilen yanıtlara ilişkin çapraz tablolara bakıldığında; cinsiyet değişkeninin önemli bir fark yaratmadığı anlaşılmıştır. Katılımcıların en çok dile getirdikleri seçenek olan “Hayır gitmedim” yanıtının cinsiyete göre dağılımı erkekler için %82,7 (f=1007) , kadınlar için ise %82,6’dır (f=1016).

Ankete katılanların yaş dağılımları açısından bu soruya verilen yanıtlar genel tablo ile paralellik göstermektedir. 65 yaş ve üzerindeki katılımcılar “Hayır gitmedim” yanıtını diğer yaş gruplarından daha fazla vermişlerdir (f=140, %93,3).

Medeni durum açısından verilen yanıtlar arasında da önemli bir fark olmadığı tespit edilmiştir. Tüm gruplar arasında en çok verilen yanıt “Hayır gitmedim” yanıtıdır.

Tüm eğitim gruplarınca bu soruya en çok verilen yanıt “Hayır gitmedim” yanıtıdır. Genel tabloda üçüncü sırada yer alan “Evet gittim” yanıtı en çok ön lisans/lisans/lisansüstü eğitim seviyesine sahip bireyler tarafından ikinci sırada verilmiştir (f=39, %10,2).

Meslek değişkeni açısından bu soruya verilen yanıtlarda, tüm gruplar tarafından en çok verilen yanıt “Hayır gitmedim” yanıtıdır. Genel tabloda üçüncü sırada yer alan “Evet gittim” yanıtı, ticari faaliyetlerle uğraşan bireyler arasında ikinci sırada dile getirilmiştir (f=30, %7,6).

Tüm gelir gruplarında toplam hane halkı gelirleri açısından bu soruya en çok verilen yanıt  “Hayır gitmedim” şeklindedir. “Gitmek istedim ama gidemedim” yanıtını en çok ikinci gelir grubu vermiştir (f=161, %14,2). Üst iki gelir grubunda ise genel tablodan farklılaşma vardır. Üst iki gelir grubunda genel tabloda üçüncü sırada yer alan “Evet gittim”(5. Gelir Grubu: f=16, %12,4; 4.Gelir Grubu: f=19, %10) yanıtı bu iki grupta ikinci sıradadır.

Katılımcıların sosyal güvenlik durumları dikkate alındığında bu soruya verilen yanıtların genel tablo ile uyumlu olduğu ve farklı sosyal güvencelere sahip bireyler arasında önemli bir farkın olmadığı tespit edilmiştir.
Coğrafi bölgeler açısından bu soruya verilen yanıtlar incelendiğinde yine ülke geneli ile paralel sonuçlar ortaya çıkmıştır. Bölgeler arasında “Hayır gitmedim” cevabına en yüksek katılım %92,9 (f=130) ile Doğu Anadolu Bölgesi’nde iken en düşük katılım ise %72,2 (f=557) ile Marmara Bölgesi’ndedir. Ayrıca Marmara Bölgesi’nde tüm bölgeler arasında “Gitmek istedim ama gidemedim” yanıtı diğer bölgelerden daha çok ifade edilmiştir (f=148, %19,2).

Yaşanan bölge türü açısından tüm bölgelerin genel tablo ile uyumlu olduğu anlaşılmaktadır. “Hayır, gitmedim” yanıtını en çok kırda yaşayanlar tarafından verilmiştir (f=700, %89,1). Büyükşehirde yaşayanlar (f=64, %7,7) ve kentlerde yaşayanların (f=63, %7,6) “Evet gittim” yanıtına katılım oranları birbirlerine yakındır.
Öte yandan vatandaşlarla gerçekleştirilen görüşmelerde medyadan öğrendikleri bir doktora gidip gitmedikleri “neden” sorusuyla birlikte yöneltilmiştir. Yanıtlar “gitmenin” ya da “gitmemenin” ardındaki unsurların biraz daha net anlaşılmasını sağlamaktadır. “Gitmedim” diyenlerin arasındakilerin de gitmeme nedenleri (pahalı olması, başka şehirde olması gibi) dikkati çekmektedir. “Gitmedim” diyenler arasındaki bazı örnek yanıtlar şöyledir:

-   Hiç gitmedim. Görüşmek istedim ama ulaşması zor olduğu için (farklı şehirlerde olduğumuzdan) uğramadım (NU, Kadın).
-   Gitmedim. Çünkü öyle ciddi bir sağlık sorunum olmadı. Belki İstanbul’da olsaydım gitmeyi düşündüm (NA, Kadın).
-   Samimi gelmiyorlar bana şu ünlü doktorlar (EK, Kadın).
-   Zorunlu kaldığımda bana en yakın devlet hastanesine gitmek daha mantıklı (LUB, Erkek).
-   Gerek duymadım. Çünkü İzmir’de yeterince güvenilir doktor var. Kendi doktorlarıma güveniyorum (NB, Kadın).
-   Hayır, gitmedim ama böyle doktorların gideni çoktur diye düşünüyorum (FK, Erkek).
-   İnternetten Erzurum’daki bir profesörün numarasını aldım. Atatürk Üniversitesinde doktor. Ulaşmaya çalıştım. Masraflı olduğu için görünmeye gitmedim ama masrafsız olsaydı giderdim (GÖ, Kadın).

“Gitmeyi düşündüm ama …” diyenler arasındaki bazı örnek yanıtlar şöyledir:

-   Gitmeyi düşündüm ama doktorum uygun görmediği için gitmedim. Güneş gazetesinde (benim hastalığımla ilgili) bir habere rastlamış komşum. Bana getirdi. Ben de yeğenime danıştım. Hastalığın 10 seansla çözülebileceğini anlatıyordu. Akupunkturla tedavi edebileceğini belirtiyordu. Ben de bunu doktora danıştım. Doktor “zararı olmaz ama faydası olup olmadığı konusunda kesin bilgi yok” dedi. (…) Doktorun çevresinde benimle aynı hastalığı yaşayanlar vardı. Onlar akupunktur tedavisi olmuşlar ve daha kötü olduklarını belirttiler. Ben doktordan net bir bilgi alamadım ama çevresinde bulunan hastalardan bilgi almış oldum. (…) Ben de vazgeçtim. Ama ara ara hastalığım azdığında yine düşünüyorum faydasının olup olmayacağını. Çünkü benim hastalığım tahammülü zor bir hastalık. Ara ara nöbetler geçiriyorum. Dengemi kaybediyorum, başım dönüyor… (SK, Kadın).
-   Düşündüm ama ihtiyacım çok olsaydı giderdim ama öyle bir şey olmadı. Mesela bir ara sağlık danışma hatları oluyor. (A) gazetesinin vardı. (…) Gittiğim doktordan aldığım bilgiyle yetinmeyip birkaç kez aradım. Fayda gördüm (NB, Kadın).
-    (A) programına katılmak isterdim. hâlâ da istiyorum. Israrla aradığım halde telefonuna ulaşamadım. Kendi hastalıklarımla ilgili görüşüp kontrolümü yaptırmak istiyorum (ÇD, Erkek).
-   Doktor (A)’ya gitmek isterdim. İşinin uzmanı olduğu için (CD, Erkek).

“Gittim” diyenler arasındaki bazı örnek yanıtlar da şöyledir:

-   Gittim. Bir psikoloğa gittim. Çünkü televizyonda anlattığı şeyler beni o kadar ikna etti ki, ben onun bana faydalı olabileceğine inandım ve gittim (ÖM, Kadın).
-   Lazerle ilgili hiç tüy çıkmayacak dediler. Ben çocuğumu götürdüm. 10 seans devam ettik. Hiç çıkmayacak demişlerdi. Tekrar aynı şekilde çıkıyor. (…) Vazgeçtik. (NAD, Kadın).
-   İstanbul’dan (DD)’nin konuşmasını televizyonda gördüm. Benim doktorum inatla çocuklarda sinüzit olmaz diyordu ama benim çocuklarımda vardı. Sonra mecburen o doktora götürdüm. (…) “Ameliyat olması gerekiyor” dedi. (…) Başarılı bir ameliyattı (AA, Kadın).
-   Ablamla birlikte gittik. O sedefleri için. Ben de klasik sivilce problemleri için gitmiştim. Televizyondaki beklentiyi karşıladı mı, hayır tabi ki (MK, Kadın).
-   Evet, İnternetten danıştım. (E)’ye kilomu danıştım. “Daha küçüksün, takma” dedi. “Gel” dedi ama pahalı olduğu için gidemedim. “Diyetisyene git” dedi. “Genetik olabilir” dedi. “Abur cuburu kes, az, sık sık ye, yürüyüş yap bol bol” dedi. (…) “Boğazını sıkı tut” dedi. Ama tutamıyorum (DE, Kadın).

-   İnternette, konusunda uzman bir hekime rastladım ve annemin bir rahatsızlığı nedeniyle o uzmanın telefon numarasını aldım. Aradım ve randevu aldım. Çünkü işini iyi yapan bir hekim olduğuna ikna oldum (AÇY, Erkek).