Son yıllarda birçok gazetecilik
örgütü mesleki ahlak kurallarını yayımladı. Örneğin Gazete Editörleri Birliği
web sitesinde 47 farklı ilkeler listesi yayımlamış durumda. Fakat bir sağlık
habercileri örgütü bu kodların hiçbirinin karmaşık sağlık haber konularının
zorluklarına değinmediğini fark etti. Sağlık Habercileri Birliği (SHB) sağlık
hizmetleri ile ilgili konuların toplum tarafından anlaşılması için çalışan
bağımsız, kâr amacı gütmeyen bir örgüt. Misyonu sağlık hizmetleri ile ilgili
habercilik, haber yazımı ve düzenlemesinin kalitesini, doğruluğunu ve
görünürlüğünü geliştirmek. SHB 750 üyesi için bir ilkeler bildirisi yazdı. Bu
bildirinin içerisinde SHB sağlık hizmetleri haberciliği yapan gazetecilerin
karşılaştıkları benzersiz sorunların bazılarını açıklıyor ve bu sorunlarla başa
çıkmak için yapılması gerekenler hususunda önerilerde bulunuyor. Değinilen meseleler ile ilgili devamlılık arz
eden bir tartışma oluşmasına yardımcı olmak için Biyoetikçiler açıklama ile
ilgili yorum yapmaya çağırıldı.
KONUNUN ARKA
PLANI
Son yıllarda birçok gazeteci ne
yaptıkların, nasıl yaptıklarını ve neden yaptıklarını inceleme zorunluluğu
hissetti. Bunların birçoğu da bu özeleştirileri toplumla paylaştılar. Kendisine
Kaygılanan Gazeteciler Komitesi adını veren bir grup bu türden bir iç gözleme
yaklaşık 25 nüfuzlu gazetecinin Harvard Fakülte kulübünde buluştuğu yedi yıl
önce başladı. Haberciliğin Unsurları
adındaki kitap, bu başlangıcı yansıtır: “Oradaydılar çünkü meslekleri ile
ilgili bir şeyin ciddi şekilde yanlış olduğunu düşünüyorlardı. Meslektaşlarının
yaptıkları çalışmalarda gazetecilik olduğunu düşündükleri şeyden pek bir eser
bulamıyorlardı. Mesleklerinin toplumun âli menfaatlerine hizmet edeceğine zarar
verdiğini düşünüyorlardı.” (Kovah ve Rosensteil 2001, 10).
Sadece üç ay önce bir grup sağlık
habercisi Indiana’da bir konferansta buluştular. Özellikle bu konuda
gazetecilerin yüz yüze olduğu bazı zorlukları ele almak için örgütlenmenin
gerekliliğini hissediyorlardı. İşte o gün şu anda birçok ülkeden çeşitli yayın
organı türlerinden toplam 750 üyesi olan Sağlık Habercileri Birliği (SHB)
doğmuştu. SHB’nin hedef ve idealleri:
§ Gazetecilerin
tıp ve sağlık hizmetleri alanındaki konularda eğitilmesi, bu konulara sağlık
hizmetleri, kamu politikaları, tıbbi araştırmalar ve uygulamalar, tüketici
sağlığı meseleleri, toplum sağlığı, sağlık yasası ve ahlaki kurallar dâhildir.
§ En yüksek
haber yapma, yazma, düzenleme ve yayımlama standartlarının desteklenmesi.
§ Toplumun
sağlık hizmetleri alanındaki güncel ve ortaya çıkmakta olan meselelerde
bilgilendirilmesi amacıyla gazeteciler ve sağlık hizmetleri uzmanlarının
arasındaki anlayışın geliştirilmesi.
§ Tıp ve
sağlık hizmetleri haberciliğinde mükemmeliyetin ödüllendirilmesi.
§ Bilgiye
erişim ve bilginin serbest dolaşımı ile profesyonel ilerleme fırsatlarının
geliştirilmesini teşvik ederek gazetecilerin desteklenmesi.
2003 yılı mart ayında San
Francisco’da yapılan bir toplantıda SHB genel kurulu bir etik ilkeler
bildirisine ihtiyacın ve ilginin olup olmadığı keşfetmek amacıyla oylama yaptı.
Kurul üyeleri sağlık hizmetleri haberciliğiyle ilgili topluluklara konuşmaları
ya da yazmalarının kendilerinden giderek artan bir sıklıkta istendiğini ifade
ettiler. Örneğin SHB üyeleri Harvard’ın 2003 yılındaki Nieman Raporlarının
sağlık ve tıp haberciliğine ayrılmış 2 özel basımında yayımlanan makalelere
katkıda bulundular. Ulusal Sağlık Enstitüleri yıllık “Basında Tıp” seminerleri
vermeye başladı. Mayo Kliniği 2002 yılı eylülünde tıp ve medya üzerine ulusal
bir konferans düzenledi (Lantz and Lanier 2002). Amerikan Biyoetik ve Sosyal
Bilimler Topluluğunun 2004 yılı baharında verdiği konferansın başlığı “Tıp ve
Medya: Hassas Denge” idi. SHB üyeleri bu oturumların her birine ve benzer
etkinliklere konuşma yapmaları için davet edildiler.
Bildiriyi kaleme alan kişi bir yıl
boyunca diğer profesyonel habercilik örgütlerinin etik kurallarını inceledi ve
SHB üyeleri tarafından üyelik mail listesinde her gün sordukları ahlaki ve
mesleki sorulara kafa yordu. Sansasyonellik, ticari olma, tek kaynaklı haberler
ve istatistik ve tıbbi kanıtların yorumlanması ile ilgili endişeler en sık
dikkate alınan şeylerdi. Yeni ilaçların dengeli olmayan ve sorgulamayan bir
tarzda haber yapılması süregelen endişelerdendi. Sponsorlar, araştırmacılar ve
gazetecilerin sorunlu ilişki ağlarının oluşmasına yol açan çıkar çatışmalarıyla
ilgili endişeler de var. Üyeler Raelyen klonlama iddiaları ile ilgili
haberlerin kalite ve miktarı konusunda sıkıntılıydılar. Birlik birçok
habercilik örgütünün ABD Sağlık ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı’nın yönetimin
sağlık politikasını para ödenen bir sunucu vasıtası ile tanıtan video
haberlerine muhalif konuma gelmesine yol açtı. Bazı televizyon kanallarının bu
video haberlerini kullanmaları gerçeği bazı gazetecilerin daha fazla rehberliğe
ihtiyacı olduğuna dair ilave bir kanıttır.
Örgütün ihtiyacı olan şeyin bir
ilkeler bildirisi yani, sağlık haberciliğinin en iyi şekilde uygulanmasını
amaçlayan bir rehber, olduğu açığa çıktı. Taslak bildiriler Bloomberg News, the Charlotte Observer, Consumer
Reports, the Los Angeles Times, the Philadelphia Inquirer, The Scientist, the
Seattle Times, the Spokane Spokesman Review, the Wisconsin State-Journal, iki
bağımsız gazeteci ve bir üniversitenin gazetecilik fakültesi üyesinin de
aralarında bulunduğu 12 üyeli SHB
Yönetim Kurulu arasında dolaştırıldı. Son üç kişi Atlanta Cable News Network
ve/veya Boston, Los Angeles, Milwaukee ve Portland, Oregon’da yıllarca radyo/TV
haberciliği yapmışlardı.
Taslaklar
kurul dışı bir incelenme için ayrıca Pennsylvania Universitesi Biyoetik merkezinden
Dr. Arthur Caplan, Bilinçli Tıbbi Karar Alma Vakfından Dr. Floyd J. Fowler,
Profesyone Gazeteciler Cemiyeti etik komitesinden Gary Hill; Minesota Üniversitesi Biyoetik
Merkezi’nden Dr. Jeffrey Kahn, ve Poynter Enstitüsü etik fakültesi üyesi Kelly McBride’a
gönderildi. Belge Amerikan Biyoetik ve Sosyal Bilimler Cemiyeti’nin 2004 bahar
konferansında tanıtıldı. Konferansta geri bildirim istenildi.
2004 yılı mart ayında SHB web
sitesinde bir taslak ilkeler bildirisi yayımlandı ve üyelerden incelemeleri ve
konu hakkında görüşlerini bildirmeleri istendi. Taslak 2004 yılı mart ayının
sonlarındaki SHB yıllık ulusal konferansında takdim edildi. SHB ilkeler
bildirisinin son düzenlemesi 2004 yılının mayıs ayında bitirildi.
SAĞLIK
HABERCİLERİ BİRLİĞİ – İLKELER BİLDİRİSİ
BAŞLANGIÇ
Sağlık Habercileri Birliği üyeleri
gazetecilerin sağlık ve tıp haberlerini yaparken özel bir sorumlulukları
olduğuna inanırlar. Bu sorumluluk gazetecilerin güçlüleri sorumlu tuttukları ve
sessizlere ses verdikleri gözlemci rollerinin özünde vardır. Birlik üyeleri
okuyucuların ve izleyicilerin haberlerimizde var olan bilgiye dayalı olarak
sağlıkla ilgili önemli kararlar alabileceklerini. Profesyonel Gazeteciler
Cemiyetinin etik ilkelerini gerçeğin bulunması gerekliliğine yaptığı vurguyla,
olayların ve sorunların adil ve kapsamlı anlatımlarını sağlamasıyla, zararı en
aza indirmesiyle, habercilikte bağımsız hareket edilmesini ve hesap sorulabilir
olmasını sağlamasıyla benimsiyoruz. Bu bildiride sağlık habercilerinin
karşılaştığı bazı benzersiz zorlukları belirliyoruz ve bu zorluklarla nasıl
başa çıkılacağı hususunda tavsiyelerde bulunuyoruz. Bu gayret örgütümüzün
üyelerinin sağlık haberciliğini geliştirmesine ve kendi gayretlerini gözden
geçirmelerine yardımcı olma, sağlık haberlerinin nasıl yapılacağı ve yayılacağı
ile ilgili açık tartışmaları cesaretlendirme taahhüdümüzün bir işaretidir.
Dengeli ve kapsamlı sağlık
haberciliğinin sadece tıp bilimi veya tıp hizmetleri hususlarını değil sağlığın
tüm belirleyici unsurlarını kapsadığına inanıyoruz. Haber kuruluşlarının sağlık
haberleri kaynağı ve bilgi sağlayıcılar olarak rollerini gözden geçirmeleri,
sağlık hizmetleri ile ilgili sorunların haber yapılması işini icra etmeleri ve
izleyici kitlelerinin ihtiyaçlarını karşılayan bir strateji geliştirmeleri
gerektiğine inanıyoruz.
PROFESYONELLİK,
İÇERİK, DOĞRULUK
Objektifliğimiz ve güvenilirliğimiz
her şeyin üzerinde olduğu için sağlık habercileri gerçeklik, doğruluk ve
içeriğe her haberde bağlı kalmalıdır. Bunu sağlamak için sağlık habercilerinin şunları
yapması gerekmektedir:
§ Haber için
bilgi toplamanın ve haber görüşmelerinin rutin bir parçası olarak, kaynak
seçerken görüşme yaptığımız kişiyle ilgili mali durum, hangi tarafta bulunduğu,
kişisel veya diğer ilgi alanlarını sorarak, ölçerek, açığa çıkararak ihtiyat
gösterilmesi gereklidir.
§ Bilgi
kaynakları (konu üzerine yapılan çalışmalar veya uzmanlar gibi) ile yeni bir
fikir veya tedaviyi tanıtanlar (üreticiler gibi), araştırmacılar ile özel
şirketler, araştırmacılar ile kamu kurumları, hasta hakları savunucuları ile
sponsorlar/ destekçiler, ünlü kişilerin sözcüleri ile destekçileri, kâr amacı
gütmeyen sağlık kurumları ile profesyonel organizasyonlar ile bunların
destekçileri arasındaki muhtemel bağlantıları araştırıp raporla.
§ Çoğu haberin
tek bir kaynağın sağlayamayacağı biçimde belirli ölçüde nüans ve karmaşıklık
içerdiğinin farkında ol. Gazetecilerin haberin içeriğinde farklı bakış
açılarını sunma sorumluluğu vardır. Buna ek olarak sağlık hizmetleri
sektörüyle, tıp ve bilim toplumu ile ilgili bilgi sahibi herkes hükümet
sözcüleri, araştırmacılar, üniversiteler, ilaç firmaları, tıbbi cihaz
üreticiler, hizmet sağlayıcılar, sigortacılar vb. arasında menfaat ilişkileri
bulunduğunu bilir. Sadece bir kaynaktan tek bir perspektif sunmak akıllıca
değildir. Çoğu tek kaynaklı haber derinlik ve anlamdan yoksundur. Tek kaynaklı
haberlerden kaçınınız.
§ Doğru haber
yapmak için tıbbi araştırma sürecini anlayın. Örneğin ilaç testlerinin 1., 2.
ve 3. aşamalarının arasındaki farkları anlayın. 1. aşama testlerinin yararlılığı
ile ilgili cesur ve kati ifadelerle haber yapmak yanlık yönlendirmeye sebep
olur çünkü 1. aşama testlerinin temel hedefi yararlılığı değil güvenilirliği
ölçmektir. (Bununla ilgili basit bir
kılavuz, http://www.cancer.gov/clinicaltrials/understanding/what-is-a-clinical-trial
İnternet adresinde vardır.)
§ Laboratuvar
ve hayvan çalışmalarında hazırlık çalışmalarıyla ilgili haber yaparken dikkatli
olunmalıdır. Araştırma aşamasındaki ilaçlar, tıbbi cihazlar ve prosedürlerin
durumları ile ilgili doğru tasvirler yapılmalı, önemli uyarıları ve sorunlar,
bilinmeyenler ve olası sorunlar aktarılmalıdır.
§ Video haber
bültenlerini kullanmaktan veya basılı haber bültenlerinden alıntı yapmaktan
kaçınmak suretiyle gazeteci bağımsızlığı korunmalıdır. Bir video veya yazılı
basın bültenini parçası kullanıldığında kaynağın ismi verilmelidir.
§ Televizyon
arşivlerini ya da arşiv video kayıtlarını kullanırken akılcı olunmalıdır.
Geçmiş bir video kaydı kullanımı uygunsuz ve gerçek dışı olabilir ya da bugün
kullanıldığında ilgili kişiler için mahcup edici olabilir. Günün gündemine
uygun bile olmayabilir. Televizyon kanalınızın sağlıkla ilgili video
kayıtlarının tüm haber personeli tarafından kullanımı ile ilgili prensiplerinin
olmasını sağlamaya gayret edin.
§ Bilgi
toplamak ve haber yapmanın zarara veya rahatsızlığa sebep olabileceğinin
farkında olunuz. Çocuklarla, zihinsel özürlülerle ve tecrübesiz kaynaklar veya
şahıslarla ilgili haber yaparken özel bir hassasiyetle yaklaşınız ve yasal
sınırlamaların bilincinde olunuz. Doğru haberi yapmaya çalışırken zararı en aza
indiren alternatifleri göz önünde bulundurun.
§ Saygı
gösterin. Hastalık, sakatlık ve diğer sağlık sorunları ile yüz yüze kalan
insanlar sadece dramatik tesiri sebebiyle istismar edilmemeli.
§ Bazı hasta
insanların kendilerine “kurban” denilmesinden hoşlanmadıklarını aklınızda
bulundurun. “Hastalar” ifadesini kullanırken dikkatli olun. Bu normal sağlık
durumlarının tıbbi durumlar olarak nitelendirilmesine katkıda bulunabilir.
Deneysel bir uygulamada yer alan insanlara “hastalar” denilmesi ya da deneysel
bir buluşa “tedavi” denilmesi yanlış anlamaya sebep olur ve gerçekte yararı
veya zararı belirsiz bir deneyden ilgili şahısların kesinlikle fayda
sağlanacağı çıkarımına yol açar.
§ Belirsiz,
sansasyonel bir dil kullanmaktan kaçınınız(şifa, mucize, büyük buluş, geleceği
parlak, etkileyici vb.)
§ Anekdotların
hakkaniyet ve dengeyi gözetecek şekilde seçildiğinden emin olunuz. “Anekdot
zorbalığından” kaçının. Örnek olarak kullanılacak kişisel hikâyeler kanıtların
toplamı ile uyumlu olmalı. Mümkün olduğu kadarıyla hem olumlu hem de olumsuz
sonuç alan kişilerin ifadeleri kullanılmalı.
§ Haberdeki
fayda veya riskin boyutunu belirle. Mümkün olan her zaman mutlak risk veya
faydayı, göreceli risk veya fayda ile beraber anlatınız. Eğer mutlak rakamlar
küçükse göreli riskte yüzde 50’lik bir artış pek fazla bir şey ifade
etmeyebilir. “İyileştirilmesi gereken insan sayısı” yani bir olayı önlemek için
(kontrol etmeye nazaran) deneysel tedavi ile iyileştirmeniz gereken insan
sayısını anlatmayı göz ardı etmeyiniz. (Bkz.
http://www.cochrane-net.org/openlearning/HTML/mod11-6.htm.)
§ Her
tedavinin tüm risk ve faydalarını, “yakın gözlem”in de dâhil olduğu alternatif
yaklaşımların sonuçları ile birlikte haber yapın.
§ Çalışmanın
içerisindeki etkenler arasında neden-sonuç ilişkisi yerine birlikteliğe işaret
eden sonuçları açıkça tanımlayın ve anlatın.
§ Şüphe ve
belirsizlik alanlarını açıkça belirle ve topluma açıkla. Doktorların
bilmediklerinin yanında bildiklerini de anlat.
§ İddiaları
dikkatle incelemesi ve kaynakların sunduğu kanıtların niteliğini
değerlendirmesi için bağımsız uzmanları bulun. Aynı dikkatli inceleme ve
değerlendirmeyi bütün haberlere uygulayın. Resmi veya uzman açıklamalarını
eleştirmeden kabul etmekten kaçının. Bütün ısrarlı iddialarla ilgili olarak
şüpheci olun, özellikle de bir müdahalenin çok az veya hiç yan etkisi olmadığı
iddia edildiğinde.
§ Tıpta yeni
fikirlerle ilgili haber yaparken maliyet ve sigorta kapsamında olup olmadığını
ile ilgili bilgiyi vermeye çalışın.
§ Toplam haber
paketinin (başlıklar, tanıtım amaçlı başlıklar, resimler ve alıntılar,
grafikler, reklam malzemesi) fazla basite indirgemediğinden ve yanlış bir
tanıtım olmadığından emin olunması gereklidir. Şef editörlerin,
fotoğrafçıların, yapımcıların, yazarların, grafik sanatçılarının ve
redaktörlerin bu değerleri çalışmalarında uygulamalarını sağlayın.
§ Hangi
hikâyeleri haber yapmak gerektiğine karar verirken toplumun menfaatini birinci
ölçüt olarak düşünün. Özellikle başarıların ardından gelen başarısızlıklar,
olumsuz bulgular ve araştırma aşamasındaki ilaçlarda, araçlarda veya
prosedürlerde talihin tersine dönmesi ardından gelen haberlerde ilk olumlu
haberlerde karşılaştırma yapılabilecek bir içerik sağlanmalıdır.
§ Tarafgirlik
ve habercilik arasındaki ayrımı iyi yapınız. Bir sağlık hizmetleri birçok taraf
vardır. Habercinin işi taraf tutmak değil doğru, dengeli ve tam bir haber
sunmaktır.
§ Orijinal /
özgün olunuz. İntihal yalancılıktır ve kabul edilemez.
BAĞIMSIZLIK
Gazetelerin, avukatların,
endüstrinin ve hükümet dairelerinin gündemlerinden ve programlarından bağımsız
olmaya çaba sarf etmeliyiz. İzleyicilere/okuyuculara içerik sağlayan orijinal
ve analitik haberciliği desteklemeli ve teşvik etmeliyiz. Her yıl binlerce
gazete makalesinin ve konferans sunumunun çıktığı ve bunların çok azının
izleyici/okuyucu kitlemizi ilgilendirdiği düşünülecek olursa, sağlık
habercilerinin önemli haberlerin arasına gereksiz haberlerin dolmaması için
seçici davranma sorumluluğu vardır. İzleyicimizin/okuyucumuzun gözleri ve
kulaklarıyız ilaç endüstrisinin, hükümet dairelerinin, araştırmacıların ve
sağlık hizmeti sağlayıcıların sözcüsü olmamalıyız.
DÜRÜSTLÜK
Sağlık hizmetleri haberlerini
yapanlar hükümet, akademik tıp ve araştırma, tıp merkezleri, tedarikçiler,
satın almacılar, savunma grupları, ilaç şirketleri ve alet imalatçıları gibi
birçok farklı çıkar grubuyla karşılaşırlar. Sağlık habercileri şunu akıllarında
tutmalıdırlar ki asıl bağlılıkları gerçeğe ve toplumun ihtiyaçlarınadır.
Aşağıdakileri yapmalıyız;
§ Kaynaklarla
tarafsız bir ilişkiyi muhafaza edin, gerçek çıkar çatışmalarından veya çıkar
çatışması olduğu zannedilen durumlardan uzak durun.
§ Haberi
yapılan konu ile bağlantılı herhangi bir alandaki herhangi bir şirketle kişisel
veya mali herhangi bir çıkar ilişkinizin olmasından kaçının. Buna hakkında
haber yaptığımız kişi ve kurumların var olan ve potansiyel rakipleri de
dâhildir. Sağlık hizmetleri firmalarının hisse senetlerine sahip olmak akıllıca
bir hareket değildir. Kamuya açık olmayan bilgiden menfaat sağlamamalıyız buna
yayın yasaklı gazete makaleleri ve görüşme özetleri de dâhildir ancak bunlarla
sınırlı değildir.
§ Gazetecilerin
başka olası çıkar çatışmalarıyla karşı karşıya kalabileceklerini hatırlayınız.
Belirli bir hastanede daha önce hasta olarak bulundunuz mu? Haberi ele
alışınızı gereksiz yere etkileyebilecek belirli bir hastalığa sahip bir
yakınınız mı var? Haber yapacağınız sigorta şirketi haber odanızdaki
çalışanları da sigortalamış mı? Gibi sorular düşünün. Bu gibi çatışmaları fark
etmek ve haberlere veya haber seçimlerine etki etmelerini önlemek gazetecinin
sorumluluğudur. Bunu yapmanın en iyi yolu diğer muhabirler, editörler ve
yapımcılarla sürekli, açık ve dürüst olarak tartışmaktır.
§ Reklamcılar
ve çıkar gruplarına taraflı muamele yapmayı reddedin ve haber içeriğini
etkilemek yönündeki baskılarına direnin.
§ Hediyeleri,
yardımları ve özel muameleleri reddedin. İlaç şirketlerinin ve cihaz
üreticilerinin yemekleri reddedin ve posta yolu ile gelen istememiş olduğunuz
ürün örneklerini almayın.
§ Takipçi
kitlemiz karşısındaki güvenilirliğimizi korumak ve bir çıkar çatışmasının
sadece zannından bile kaçınmak ihtiyacı karşısında para, ücretsiz verilen
şeyler, ücretsiz seyahat, konferansların veya etkinliklerin hazırlayıcıları
tarafından ödenmiş masrafları kabul etmekteki olası faydaları karşılaştırın.
§ Sağlık
hizmetlerinde menfaati olan bir kuruluş tarafından desteklenen
organizasyonlardan ödül almanın potansiyel faydalarını da güvenilirliğimizi
korumaya olan ihtiyacımızla karşılaştırın.
§ Kamu, özel
veya vakıf kaynaklarından destek almayı kabul etmenin oluşturacağı muhtemel
çıkar çatışmasını da hesaplayın.
SORUMLULUK
Sağlık, tıp ve sağlık hizmetlerinde
yapısal, kurumsal, siyasi, mali ve etik sorunlar ile ilgili haber içeriklerini
geliştirmeliyiz ve artırmalıyız.
Editörleri sağlık haberlerine de tıp
haberlerine önem verdikleri kadar önem vermeye teşvik etme sorumluluğumuz var.
Bu iki tür haber arasındaki farkı anlamak ve editörlerimizin uygun bir dengeyi
muhafaza etmelerini sağlamak bizim sorumluluğumuzdadır.
Sağlık politikası ve toplum sağlığı
ile ilgili haberlerin önemini biliyoruz. Okuyucularımız ve izleyicilerimiz için
bunların gerekli ve önemli olduğunu biliyoruz. Bu haberleri ilginç bir hâle
getirmek için daha çok çalışmalıyız.
Sağlık haberlerinin içeriğini
kapsamlı ve dengeli bir şekilde muhafaza etmek için haber odalarımız içerisinde
daha fazla çalışmalıyız.
Kısa ve özlü olma ve hemen sunuma
hazırlanma haberciliğin mihenk taşı olsa da izleyiciler ve okuyucular için
anlaşılabilir ve işe yarar olması için sağlık ve tıp haberciliğinde yeterli içerik,
arka plan ve perspektif olmalı.
Yeni sonuçlar ve diğer duyuruların
nasıl eldeki diğer kanıtlarla nasıl bir uyum sağladığını açıklamakta yetersiz
kalan haberler toplumun çıkarlarına hizmet etmez.
Son olarak editörlerimizin sağlık
haberciliği standartlarını artırmaları için lobi yapmak bizim görevimiz. Bizim
yaptığımız haber tarzları sağlık, iş, sağlık politikası, araştırma, bilim,
finans, politika ve haberin diğer özelleşmiş alanlarında görülebilir.
Tarzımızın çok aşırı özelleşmiş olmamasına dikkat etmeliyiz ki önemli sağlık
sorunlarının incelikle tarif edilmiş tarzlarımızın arasındaki boşluklardan
kaçmasına izin vermiş olmayalım. Özelleşmiş bilgimizin, eğitimimizin,
uzmanlığımızın ve içgüdülerimizin yazılı yayınımızın, TV/radyo yayınımızın veya
web sitemizin editoryal karar alma süreçlerinde söz sahibi olmasını sağlamak
için editörlerle çalışmalıyız.
SONUÇ
Çoğu
profesyonel gazetecilik kodlarında
veya bildirilerinde olduğu gibi, Sağlık gazetecileri birliği İlkeler Bildirisi yaptırıma yönelik hüküm
içermemektedir. Küçük bir kadro ve
gönüllü Yönetim Kurulu ile
birlik yaptırımın uygulanabilir
olmadığına, makbul de olmadığına inanıyor. Bunun yerine bu bildiri
sağlık hizmetleri haberleri yapanlar için en iyi uygulamalar rehberi yerine
geçer, etik gazetecilik uygulamaları için de bazı öneriler vardır. Bildirinin
son paragrafında ifade edildiği gibi SHB sadece yapımcıları, muhabirleri ve
yazarları değil, sağlık haberlerine sıklıkla tecrübesiz gazetecileri gönderen
ve nihai olarak neyin yayımlanacağına karar veren editörleri ve haber
yönetmenlerini de etkilemeyi umut ediyor. Dahası SHB gazetecilik kuruluşlarının
yönetimini etkilemek istiyor ki çalışanlara bu karmaşık konuları haberlerde
işlemek için gerekli eğitim verilsin. Son olarak bu açıklamanın yayımlanmasının
sağlık hizmetleri ile ilgili haberleri ve bilgiyi yayan bazı kaynakların,
hükümet yetkililerinin, araştırmacıların, tedarikçilerin, tıp merkezlerinin,
sigortacıların, ilaç firmalarının ve tıbbi araç üreticilerinin kendi iletişim
uygulamalarını incelemeye sevk edecek bir etki yapması umut ediliyor.
Ayrıca inanıyoruz ki, müşterilerin
en doğru uygulamalar ile ilgili taşıdığımız kaygıları bilmelerine olanak
sağlamamız, onların daha akıllı birer haber ve sağlık hizmetleri müşterisi
olmalarına yardımcı olabilir.
[1]
Schwitzer, G. (2004a). “Statement of Principles of the Association of Health
Care Journalists”, The American Journal of Bioethics 4(4)’deki yazıya 10 Ocak
2013 tarihinde şu adreste erişilmiştir: http://bioethics.net/journal/j_articles.php?aid=663. Çeviri Ayhan Albayrak tarafından yapılmıştır.